Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tháo gỡ “nút thắt” cho ngành cà phê và cá ngừ

Những thách thức như thuế nhập khẩu 20% từ Mỹ và các tiêu chuẩn nghiêm ngặt từ EU (EUDR) đòi hỏi ngành cà phê phải chuyển mình mạnh mẽ.

Cà phê, cá ngừ và 'nút thắt' về nguyên liệu, thị trường

Văn phòng Chính phủ vừa có Văn bản số 6885/VPCP-NN ngày 23/7/2025 truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về việc xử lý thông tin báo chí phản ánh đẩy mạnh chế biến sâu cà phê Việt Nam và xuất khẩu cá ngừ sang Đức gặp khó do thiếu nguyên liệu đầu vào.

Theo phản ánh, kim ngạch xuất khẩu cà phê nửa đầu năm 2025 đạt mức kỷ lục, với sự gia tăng xuất khẩu cà phê Arabica và cà phê chế biến – cho thấy xu hướng đầu tư vào công nghệ và giá trị gia tăng. Dự kiến, cả năm có thể cán mốc 7 tỷ USD, khẳng định vị thế cà phê Việt trên thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, những thách thức như thuế nhập khẩu 20% từ Mỹ và các tiêu chuẩn nghiêm ngặt từ EU (EUDR) đòi hỏi ngành phải chuyển mình mạnh mẽ: phát triển vùng trồng chất lượng cao, đẩy mạnh chế biến sâu, chuẩn hóa truy xuất nguồn gốc và chứng chỉ bền vững.

Trong khi đó, số liệu thống kê 5 tháng đầu năm nay cho thấy, xuất khẩu cá ngừ sang thị trường Đức sụt giảm 33% so với cùng kỳ năm ngoái và chỉ đạt gần 11 triệu đô la Mỹ. Sản phẩm xuất khẩu chủ lực là cá ngừ chế biến đóng hộp và thịt/lon cá ngừ đông lạnh. Tuy nhiên, do không đảm bảo được nguồn cung nguyên liệu trong nước nên mặt hàng cá ngừ chế biến và đóng hộp mã HS16 lại giảm tới 48%. Mặc dù các doanh nghiệp Việt Nam có thể dùng nguyên liệu nhập khẩu từ các nước EU để thay thế, nhưng việc này lại làm tăng chi phí đầu vào, giảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm trong khi người tiêu dùng Đức lại đang có xu hướng thắt chặt chi tiêu.

Để giảm rủi ro do phụ thuộc nhiều vào thị trường Mỹ khi thuế đối ứng tăng, các doanh nghiệp xuất khẩu đang mở rộng sang những thị trường lớn khác gồm EU và một số nước châu Á.

Để giảm rủi ro do phụ thuộc nhiều vào thị trường Mỹ khi thuế đối ứng tăng, các doanh nghiệp xuất khẩu đang mở rộng sang những thị trường lớn khác gồm EU và một số nước châu Á. Để làm được điều này, rất cần sự hỗ trợ của Chính phủ nhằm tháo gỡ điểm nghẽn trong cấp chứng từ khai thác để khai thông nguồn cá ngừ nguyên liệu trong nước.

Các chuyên gia cũng khuyến nghị doanh nghiệp cà phê tập trung vào sản phẩm đặc trưng như cà phê đặc sản, cà phê có chứng nhận và thân thiện môi trường để khai thác hiệu quả thị trường EU. Bên cạnh đó, cần xây dựng chiến lược dài hạn phát triển thương hiệu quốc gia, bảo hộ chỉ dẫn địa lý như “Cà phê Buôn Ma Thuột” và thiết kế lại các chương trình xúc tiến thương mại theo hướng kể câu chuyện văn hóa cà phê phin, vùng nguyên liệu và sự bền vững trong sản xuất.

Về các vấn đề trên, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan nghiên cứu thông tin, triển khai các nhiệm vụ được giao, trong đó tập trung khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư chế biến sâu, phát triển chuỗi liên kết theo mô hình bền vững, tăng cường kiểm soát và truy xuất nguồn gốc nhằm giữ vững uy tín và nâng cao giá trị gia tăng của nông sản, thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Hàng trăm vướng mắc từ quy định đến thực thi cần tháo gỡ

Liên quan đến các khó khăn chung của doanh nghiệp, Văn phòng Chính phủ cũng có văn bản số 6889/VPCP-ĐMDN truyền đạt ý kiến của Thủ tướng xử lý thông tin báo nêu về các vướng mắc do quy định pháp luật trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Theo báo chí phản ánh, tại Hội thảo Nhận diện khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và kiến nghị diễn ra ngày 14/7, các báo cáo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và các hiệp hội doanh nghiệp đã tổng hợp được hàng trăm phản ánh của các doanh nghiệp đa dạng trong nhiều ngành, lĩnh vực đang gặp vướng mắc cả trong quy định lẫn quá trình thực thi.

Vướng mắc nhiều nhất liên quan đến thủ tục hành chính không rõ ràng, không cần thiết, chưa có hướng dẫn thực thi, thậm chí là can thiệp vào quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp; nhiều hồ sơ vẫn được hướng dẫn theo hướng yêu cầu cung cấp tài liệu giấy. Điểm chung của các ý kiến gửi tới VCCI là doanh nghiệp mong muốn được biết các vướng mắc sẽ được giải quyết thế nào, cơ chế tiếp nhận, phản hồi, giải trình ra sao.

Thực tế, có nhiều kiến nghị liên quan đến các văn bản được ban hành từ 10-15 năm trước, được doanh nghiệp kiến nghị nhiều lần, nhưng đến giờ vẫn chưa được tháo gỡ. Doanh nghiệp cũng bày tỏ lo lắng khi tốc độ sửa đổi các văn bản đang rất nhanh, nhiều văn bản vừa được ban hành đã có trong kế hoạch sửa đổi, bổ sung. Doanh nghiệp đề nghị lập các tổ công tác để tiếp nhận các ý kiến của doanh nghiệp, sau đó phối hợp với các bộ, ngành được giao soạn thảo để nghiên cứu, xem xét.

Về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Tài chính kiểm tra, xem xét và xử lý theo thẩm quyền; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 01/8/2025.

Nghiên cứu mới về cà phê đen

Giá cà phê hôm nay 18/7: Nội địa tăng nhẹ giữa lúc quốc tế lao dốc

Giá cà phê trong nước hôm nay 19/7: Giảm nhẹ nhưng vẫn giữ vùng cao kỷ lục