Thủy sản Việt Nam tăng trưởng xuất khẩu nhưng áp lực dồn về sân nhà

Thị trường nội địa đang mở ra cơ hội tăng trưởng bền vững cho ngành thủy sản Việt Nam trong bối cảnh xuất khẩu tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Thủy sản Việt Nam tăng trưởng xuất khẩu nhưng áp lực dồn về sân nhà
Thủy sản Việt Nam tăng trưởng xuất khẩu nhưng áp lực dồn về sân nhà

Xuất khẩu tăng tốc nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro

Ngành thủy sản Việt Nam bước vào quý III/2025 với những tín hiệu tích cực về kim ngạch xuất khẩu. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong tháng 7, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 971 triệu USD, tăng 6,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính chung 7 tháng đầu năm, tổng giá trị xuất khẩu đạt 6,22 tỷ USD, tăng mạnh 17,2% so với cùng kỳ 2024.

Tuy nhiên, đằng sau con số tăng trưởng ấn tượng này là nhiều dấu hiệu cảnh báo. VASEP cho biết, đà tăng chủ yếu đến từ việc doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ giao hàng sang thị trường Mỹ nhằm né tránh mức thuế đối kháng tạm thời, có hiệu lực từ ngày 1/8. Riêng trong tháng 7, xuất khẩu sang Mỹ chỉ đạt 145,8 triệu USD, giảm tới 19,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Dù lũy kế 7 tháng vẫn tăng 10,4%, nhưng đây chủ yếu là kết quả của việc “dồn đơn hàng”, không phản ánh nhu cầu thực tế của thị trường.

VASEP cảnh báo rằng, nếu các mức thuế đối kháng tiếp tục được duy trì, xuất khẩu thủy sản sang Mỹ sẽ giảm mạnh trong những tháng cuối năm, ảnh hưởng trực tiếp đến mục tiêu tăng trưởng chung của toàn ngành.

Trái ngược với Mỹ, Trung Quốc nổi lên như điểm sáng của bức tranh xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Trong tháng 7, kim ngạch sang thị trường này đạt 221,5 triệu USD, tăng 31,7%. Tổng cộng 7 tháng, Trung Quốc nhập khẩu 1,327 tỷ USD thủy sản Việt, tăng tới 42,6% – mức tăng cao nhất trong các thị trường lớn. Nhờ đó, Trung Quốc chính thức vượt Mỹ để trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất trong tháng 7.

Bên cạnh đó, xuất khẩu sang các thị trường chủ lực như Nhật Bản, EU, Hàn Quốc, ASEAN cũng ghi nhận mức tăng khả quan, dao động từ 9% đến 24%, nhờ các doanh nghiệp tận dụng hiệu quả mạng lưới FTA.

Dự báo của VASEP cho thấy, nếu không phát sinh thêm rào cản thương mại, xuất khẩu thủy sản trong năm 2025 hoàn toàn có khả năng chạm mốc 9 – 9,2 tỷ USD. Tuy nhiên, trước những bất ổn ngày càng rõ rệt tại các thị trường lớn, nhiều doanh nghiệp đã và đang chủ động tái cấu trúc chiến lược bằng cách hướng mạnh về thị trường trong nước – nơi được ví như “mảnh đất vàng chưa khai phá hết tiềm năng”.

Thủy sản Việt Nam tăng trưởng xuất khẩu nhưng áp lực dồn về sân nhà
Thủy sản Việt Nam chuyển hướng qua thị trường nội địa.

Thị trường nội địa - cơ hội lớn, rào cản không nhỏ

Việt Nam là một trong những quốc gia đứng đầu thế giới về xuất khẩu thủy sản, nhưng thị trường nội địa với hơn 100 triệu dân lại chưa được khai thác đúng mức. Trong khi kim ngạch xuất khẩu vượt 10 tỷ USD mỗi năm, thì doanh thu từ thị trường trong nước chỉ vào khoảng 1 tỷ USD. Đáng chú ý, thủy sản nhập khẩu hiện chiếm đến 40% thị phần nội địa, dù Việt Nam sở hữu chuỗi cung ứng thủy sản quy mô và chất lượng cao.

Số liệu từ Bộ Công Thương cho thấy, tỷ trọng tiêu thụ thủy sản nội địa hiện chỉ chiếm khoảng 60 – 70%, chủ yếu là các sản phẩm như tôm, cá tra, cá biển, mực... Phần còn lại là hàng nhập khẩu – từ cá hồi Na Uy đến cá tuyết, mực khô đông lạnh từ Nhật Bản hay Hàn Quốc. Trung bình, mỗi người Việt chỉ tiêu thụ khoảng 40kg thủy sản/năm, thấp hơn nhiều so với các quốc gia trong khu vực như Nhật Bản hay Hàn Quốc (60 – 70kg/người/năm).

Nguyên nhân chính khiến hàng thủy sản Việt khó chiếm lĩnh thị trường nội địa là giá thành cao, phân phối yếu và nhận thức tiêu dùng còn thấp. Các sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu, khi bán trong nước, thường có giá cao hơn khoảng 20%, khó cạnh tranh với hàng giá rẻ ở chợ truyền thống – vốn không đảm bảo truy xuất nguồn gốc hay an toàn thực phẩm.

Nhiều doanh nghiệp phản ánh, đầu tư nhà máy đạt chuẩn quốc tế, dây chuyền chế biến hiện đại, chi phí nhân công và thuế khiến giá thành sản phẩm cao hơn mặt bằng chung. Trong khi đó, người tiêu dùng trong nước chưa sẵn sàng chi trả cho chất lượng tương xứng, đặc biệt với các mặt hàng chế biến sẵn, đóng hộp.

Đơn cử, Công ty CP Thủy đặc sản Seaspimex – một trong những doanh nghiệp có hơn 30 năm phát triển thị trường nội địa – cho biết, dù sản phẩm ghẹ đóng hộp của công ty được thị trường Mỹ ưa chuộng, chiếm tới 95% sản lượng xuất khẩu, nhưng lại tiêu thụ rất chậm ở thị trường nội địa. Tâm lý chuộng hàng ngoại và thiếu quen thuộc với thực phẩm đóng hộp vẫn là rào cản lớn.

Trước thực tế này, VASEP đã xác định phát triển thị trường trong nước là một trong những định hướng trọng điểm đến năm 2030. Hiệp hội đã thành lập Câu lạc bộ Doanh nghiệp cung cấp thủy sản cho thị trường nội địa, quy tụ 27 thành viên, cung cấp đa dạng sản phẩm cho cả xuất khẩu và tiêu dùng trong nước. Website riêng với khẩu hiệu “Hàng xuất khẩu cho người Việt” cũng đã được xây dựng để kết nối doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Về phía Nhà nước, tháng 8/2024, Chỉ thị 29/CT-TTg về kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ sản xuất, phát triển thị trường nội địa đã được ban hành, trong đó có các chính sách tăng tỷ trọng hàng Việt – bao gồm thủy hải sản – trong hệ thống bán lẻ hiện đại. Bộ Công Thương cũng đang đẩy mạnh các chương trình truyền thông, hỗ trợ thương mại điện tử và tổ chức dùng thử sản phẩm (sampling) tại siêu thị để thay đổi nhận thức người tiêu dùng.

Theo Bộ Công Thương, đã đến lúc các doanh nghiệp cần xem tiêu dùng nội địa là một kênh chính, đầu tư bài bản từ vùng nuôi, sản xuất đến phân phối. Ngoài ra, cần nắm bắt xu hướng tiêu dùng mới, đặc biệt từ tầng lớp trung lưu – lực lượng đang gia tăng nhanh chóng tại Việt Nam – với yêu cầu cao về chất lượng, an toàn và nguồn gốc rõ ràng.

Để làm được điều này, các doanh nghiệp cần đầu tư hạ tầng logistics, xây dựng hệ thống phân phối hiện đại, minh bạch chuỗi cung ứng và đặc biệt là giảm chi phí trung gian. Chỉ khi đó, sản phẩm thủy sản Việt mới có thể vừa đạt chuẩn quốc tế, vừa đến được tay người Việt với giá cả hợp lý.

Quỳnh Chi

Cùng chuyên mục

Tin khác

Xuất khẩu sầu riêng gặp khó: Cần siết chuẩn để giữ thị trường

Xuất khẩu sầu riêng gặp khó: Cần siết chuẩn để giữ thị trường

Sầu riêng từng là “ngôi sao” của ngành xuất khẩu rau quả, nay liên tục bị trả hàng do Trung Quốc siết kiểm định. Trước áp lực từ thị trường, ngành sầu riêng Việt buộc phải chuyển mình, chuẩn hóa toàn chuỗi theo quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm mới ban hành.
Sắp có tiêu chuẩn riêng cho sầu riêng Việt Nam

Sắp có tiêu chuẩn riêng cho sầu riêng Việt Nam

Trước yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường quốc tế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang khẩn trương hoàn thiện bộ tiêu chuẩn quốc gia cho sầu riêng Việt Nam.
Châu Phi: “Mỏ vàng” xuất khẩu đang chờ nông sản Việt khai phá

Châu Phi: “Mỏ vàng” xuất khẩu đang chờ nông sản Việt khai phá

Khi các thị trường truyền thống ngày càng “chật chội” bởi rào cản kỹ thuật, phòng vệ thương mại và biến động địa chính trị, thì Châu Phi – với hơn 1,4 tỷ dân – đang nổi lên như một vùng đất đầy tiềm năng nhưng chưa được khai thác đúng mức.
Gỡ vướng khi cấp C/O: Doanh nghiệp được phép tự lập bảng kê không hóa đơn

Gỡ vướng khi cấp C/O: Doanh nghiệp được phép tự lập bảng kê không hóa đơn

Tạo điều kiện thuận lợi hơn trong thủ tục cấp C/O sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng tiếp cận thị trường quốc tế, tận dụng các ưu đãi thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do và đóng góp tích cực cho kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam trong thời gian tới.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tháo gỡ “nút thắt” cho ngành cà phê và cá ngừ

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tháo gỡ “nút thắt” cho ngành cà phê và cá ngừ

Trước hàng loạt vướng mắc mà cộng đồng doanh nghiệp đang gặp phải, từ các quy định pháp luật chung đến những khó khăn cụ thể trong ngành cà phê và cá ngừ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có các văn bản chỉ đạo, yêu cầu những bộ ngành liên quan phải vào cuộc xử lý.
Tiếp tục tăng cường quản lý giá, ổn định thị trường sau Tết và năm 2025

Tiếp tục tăng cường quản lý giá, ổn định thị trường sau Tết và năm 2025

Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, sau Tết và cả năm 2025 sẽ tiếp tục tăng cường quản lý, điều hành giá; chú trọng bảo đảm cân đối cung cầu hàng hóa, dự trữ các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu để đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêu dùng của nhân dân.
Trưng bày trên 500 sản phẩm giúp người dùng nhận biết hàng thật, tránh hàng giả dịp Tết

Trưng bày trên 500 sản phẩm giúp người dùng nhận biết hàng thật, tránh hàng giả dịp Tết

Sáng 14/1, tại 62 Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) tổ chức mở cửa Phòng trưng bày giúp người dân phân biệt hàng thật - hàng giả. Phòng trưng bày được Tổng cục QLTT tổ chức vào dịp người dân chuẩn bị đón Tết cổ truyền, nhu cầu mua sắm tăng cao, xuất hiện tình trạng trà trộn sản phẩm kém chất lượng lưu thông trên thị trường.
Phát hiện phương tiện vận chuyển 44,5kg pháo trái phép tại Nghệ An

Phát hiện phương tiện vận chuyển 44,5kg pháo trái phép tại Nghệ An

Mới đây, Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 1, Cục QLTT tỉnh Nghệ An phối hợp cùng với lực lượng chức năng phát hiện phương tiện vận chuyển 44,5 kg pháo trái phép.
Phát hiện và xử lý 54 vụ vi phạm trong kinh doanh thuốc lá tại Quảng Ninh

Phát hiện và xử lý 54 vụ vi phạm trong kinh doanh thuốc lá tại Quảng Ninh

Trong tháng cao điểm kiểm tra, lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Quảng Ninh đã phát hiện, xử lý 54 vụ, phạt tiền 244 triệu đồng, buộc tiêu hủy 3.959 bao thuốc lá điếu nhập lậu có trị giá gần 164 triệu đồng.
60 giờ săn khuyến mãi toàn quốc: Online Friday 2024 đang đến gần

60 giờ săn khuyến mãi toàn quốc: Online Friday 2024 đang đến gần

Chương trình Ngày mua sắm trực tuyến lớn nhất Việt Nam – Online Friday 2024 sẽ chính thức quay trở lại với chuỗi hoạt động hấp dẫn và khuyến mãi khủng, mở ra "60 giờ săn khuyến mãi toàn quốc".
Xem thêm

Thương hiệu nổi bật

partner-vingroup
partner-bivaco
partner-shb
partner-tan-hoang-minh-group
partner-hdbank
partner-sunshine-group
partner-vinacomin
partner-viglacera
partner-giovanni
partner-th
partner-bacabank
partner-danko-group
Phiên bản di động