Vắc xin phòng sởi tiêm mấy mũi là đủ?

Vì sức khỏe cộng đồng 02/04/2025 11:18

Sởi là bệnh truyền nhiễm và có thể bùng phát thành dịch. Bệnh lây lan qua đường hô hấp do virus sởi gây ra và là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em dưới 5 tuổi.

Bé gái 4 tuổi ở Hà Nội tử vong sau 1 ngày nhập viện do sởi Sởi có thể trải qua giai đoạn ủ bệnh mà không xuất hiện triệu chứng Bộ Y tế tăng cường kiểm tra công tác phòng, chống dịch sởi tại thành phố Đà Nẵng

Bé gái 4 tuổi ở Hà Nội tử vong sau 1 ngày nhập viện do sởi Sởi có thể trải qua giai đoạn ủ bệnh mà không xuất hiện triệu chứng Bộ Y tế tăng cường kiểm tra công tác phòng, chống dịch sởi tại thành phố Đà Nẵng

Trẻ cần tiêm bao nhiêu mũi vắc xin phòng sởi?

Trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, là nhóm đối tượng dễ mắc bệnh sởi do sức đề kháng còn yếu và hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Bệnh sởi dễ lây truyền qua đường hô hấp. Mặc dù sởi là bệnh lành tính và có thể điều trị được, nhưng nếu trẻ nhỏ mắc bệnh mà không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến nhiều biến chứng như tiêu chảy, viêm não, viêm phổi, viêm tủy, viêm tai giữa,...

Do đó, việc tiêm vắc xin phòng sởi cho trẻ là biện pháp phòng bệnh phổ biến và hiệu quả nhất, giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm do bệnh sởi gây ra.

Theo chương trình Tiêm chủng mở rộng, trẻ cần được tiêm vắc xin sởi đơn MVVac (Việt Nam) ở 9 tháng tuổi và mũi thứ 2 khi trẻ 18 tháng tuổi, tức khoảng cách giữa mũi sởi thứ 2 cách mũi sởi đầu tiên là 9 tháng.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đều khuyến cáo cần tiêm đủ hai mũi vắc xin sởi. Điều này là do không phải tất cả trẻ em đều có đáp ứng miễn dịch đầy đủ ngay từ mũi đầu tiên.

Khi tiêm liều đầu tiên, cơ thể đã bắt đầu hình thành khả năng miễn dịch, nhưng mức độ bảo vệ vẫn chưa đạt tối ưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy hiệu quả miễn dịch tăng lên đáng kể sau khi tiêm mũi thứ hai, giúp củng cố và duy trì mức độ bảo vệ cao trong thời gian dài. Việc tiêm đủ hai mũi đảm bảo trẻ nhận được sự bảo vệ cần thiết trước bệnh sởi, tránh nguy cơ không đạt được miễn dịch đầy đủ nếu chỉ tiêm một liều.

Hiện nay, tại Việt Nam, bên cạnh vắc xin sởi đơn, còn có vắc xin phối hợp sởi – quai bị – rubella, giúp phòng ngừa nhiều bệnh cùng lúc. Vì vậy, thời điểm tiêm mũi sởi thứ hai có thể khác nhau tùy thuộc vào loại vắc xin sử dụng (sởi đơn hay sởi phối hợp), độ tuổi bắt đầu tiêm chủng và khuyến cáo của chuyên gia đối với từng đối tượng cụ thể.

Việc tuân thủ khoảng cách giữa các mũi tiêm là rất quan trọng, giúp hệ thống miễn dịch được kích thích hiệu quả, tạo ra kháng thể đầy đủ và bền vững, từ đó bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc bệnh sởi và các biến chứng nghiêm trọng.

Việc tuân thủ khoảng cách giữa các mũi tiêm là rất quan trọng.

Khoảng cách giữa mũi thứ hai so với mũi đầu tiên của vắc xin sởi phụ thuộc vào loại vắc xin sử dụng. Dưới đây là lịch tiêm vắc xin sởi theo từng loại:

Theo khuyến cáo của Chương trình Tiêm chủng Mở rộng, trẻ cần tiêm vắc xin sởi đơn MVVac từ lúc 9 tháng tuổi và tiêm mũi 2 khi được 18 tháng, tức là tiêm mũi 2 cách mũi 1 là 9 tháng.

Tuy nhiên, để tối ưu hóa hiệu quả phòng bệnh, đồng thời đảm bảo trẻ được phòng ngừa đầy đủ các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và thường gặp trong những năm đầu đời, bao gồm: Quai bị và Rubella, các chuyên gia y tế khuyến cáo lịch tiêm vắc xin sởi đơn MVVac kết hợp với các vắc xin phối hợp 3 trong 1 phòng bệnh Sởi – Quai bị – Rubella (MMR), do đó trong trường hợp này trẻ sẽ tiêm mũi 2 (là vắc xin MMR) cách mũi sởi đơn MVVAC ít nhất 1 tháng khi trẻ đủ 1 tuổi trở lên và mũi 3 ( vắc xin MMR) khuyến cáo tiêm vào 3 năm sau kể từ mũi 2 hoặc lúc trẻ 4 – 6 tuổi.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lịch tiêm phòng cho trẻ được thiết lập dựa trên nhiều nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng qua nhiều năm. Do đó, việc tiêm chủng đúng lịch là rất quan trọng để đảm bảo vắc xin phát huy tối đa hiệu quả bảo vệ trước các bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bố mẹ có thể quên lịch tiêm hoặc để trễ mũi tiêm phòng sởi cho bé.

Trong trường hợp này, bố mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được tư vấn và thực hiện lịch tiêm bổ sung các mũi tiêm còn thiếu. Nếu bé 18 tháng tuổi chưa tiêm vắc xin phòng sởi, việc tiêm đủ 2 mũi vắc xin càng sớm càng tốt là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe của trẻ.

Triệu chứng sau khi tiêm vắc xin

Sau khi tiêm vắc xin, cơ thể sẽ phản ứng với tác nhân mới được đưa vào, dẫn đến một số triệu chứng nhẹ. Đây là phản ứng bình thường của hệ miễn dịch. Một số triệu chứng có thể gặp phải bao gồm:

Sốt nhẹ: Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phản ứng và tạo kháng thể. Bạn có thể giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn bằng cách cho uống nước ấm hoặc nước trái cây, và cho trẻ nghỉ ngơi nhiều hơn. Nếu sốt cao trên 38,5°C, có thể dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ.

Đau nhức hoặc sưng đỏ tại vị trí tiêm: Đây là phản ứng thường gặp tại vùng tiêm. Bạn có thể chườm lạnh nhẹ nhàng lên vùng tiêm trong khoảng 10-15 phút để giảm sưng và đau. Tránh tác động trực tiếp lên vùng tiêm trong 24 giờ đầu.

Cảm giác mệt mỏi: Đây cũng là một phản ứng thông thường sau khi tiêm vắc xin. Nghỉ ngơi đầy đủ và uống đủ nước sẽ giúp cơ thể hồi phục nhanh chóng.

Những triệu chứng sau tiêm thường tự hết sau vài ngày.

Những triệu chứng này thường tự hết sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu triệu chứng trở nên nặng hoặc kéo dài, bạn nên đưa trẻ đến khám bác sĩ để đảm bảo sức khỏe.

Có nên tắm sau khi tiêm vắc xin?

Nhiều người lo ngại rằng việc tắm sau khi tiêm vắc xin có thể ảnh hưởng đến hiệu quả vắc xin hoặc sức khỏe của cơ thể, vì lúc này cơ thể có thể nhạy cảm hơn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế, việc tắm sau khi tiêm vắc xin là hoàn toàn có thể, miễn là bạn lưu ý một số điểm quan trọng. Tắm đúng cách sẽ không làm gián đoạn quá trình hoạt động của vắc xin và có thể giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn.

Vắc xin hoạt động bằng cách kích thích cơ thể sản sinh kháng thể chống lại bệnh tật, do đó, tắm sẽ không ảnh hưởng đến hiệu quả của vắc xin. Tuy nhiên, trong 24 giờ đầu tiên sau khi tiêm, cơ thể có thể gặp một số triệu chứng như đau nhức, mệt mỏi hoặc sốt nhẹ, vì vậy bạn cần lưu ý cách tắm sao cho an toàn và thoải mái nhất.

Dùng nước ấm vừa phải: Tắm nước ấm nhẹ nhàng giúp thư giãn cơ thể mà không gây áp lực lên vùng tiêm. Tránh tắm nước quá nóng hoặc quá lạnh để không làm ảnh hưởng đến sức khỏe.

Tắm ngắn: Tắm trong khoảng 5-10 phút là đủ để cơ thể không phải tiếp xúc quá lâu với nước, đặc biệt nếu bạn có phản ứng nhẹ như sốt hoặc đau mỏi.

Tránh xà phòng mạnh hoặc chà xát trực tiếp lên vùng tiêm: Điều này giúp giảm nguy cơ kích ứng hoặc nhiễm trùng da tại vị trí tiêm.

Nghỉ ngơi và uống đủ nước sau khi tắm: Sau khi tắm xong, hãy dành thời gian nghỉ ngơi và đảm bảo cơ thể được hydrat hóa tốt, giúp tăng cường hiệu quả của vắc xin và hỗ trợ quá trình phục hồi.

Tóm lại, việc tắm sau khi tiêm vắc xin là an toàn nếu bạn thực hiện đúng cách, giúp cơ thể cảm thấy thoải mái mà không làm gián đoạn quá trình bảo vệ từ vắc xin.