Đề xuất đưa phân bón trở lại diện không chịu VAT: Giảm chi phí đầu vào, hỗ trợ nông dân

Theo các ý kiến, việc áp dụng thuế suất VAT 5% trong thời gian qua đã làm tăng chi phí đầu vào, thu hẹp biên lợi nhuận của doanh nghiệp sản xuất và gây áp lực trực tiếp lên thu nhập của người nông dân.

Đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Ninh) chỉ rõ bất cập trong cơ cấu thuế giữa hai nhóm đầu vào chính của nông nghiệp. Trong khi thức ăn chăn nuôi thuộc diện không chịu VAT và được khấu trừ đầu vào, phân bón lại chịu thuế 5% dù mục tiêu hỗ trợ sản xuất nông nghiệp tương đồng. Sự thiếu nhất quán này khiến giá phân bón khó giảm, ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước và chi phí canh tác của nông dân – đặc biệt trong bối cảnh nhiều vùng trồng trọt vừa chịu thiệt hại do thiên tai.

Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Đà Nẵng)

Cùng quan điểm, đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Đà Nẵng) đánh giá thuế VAT 5% không đem lại hiệu quả như kỳ vọng. Ông cho rằng mức thuế này làm tăng chi phí sản xuất phân bón và đẩy giá cuối cùng đến tay nông dân. “Không có sản phẩm nào tăng thuế mà lại giảm giá… 5% này đi vào đâu?” – ông đặt vấn đề.

Ở khía cạnh thu hút đầu tư và đảm bảo tự chủ nguồn cung, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP.HCM) cảnh báo việc không được khấu trừ đầu vào có thể khiến các doanh nghiệp FDI cân nhắc rời khỏi Việt Nam, từ đó làm suy giảm năng lực sản xuất trong nước. Theo ông, cần xem xét thuế suất VAT đối với phân bón, thức ăn chăn nuôi và thuốc thú y theo hướng đồng bộ, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa doanh nghiệp nội địa và hàng nhập khẩu.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Bộ sẽ rà soát kỹ lưỡng và báo cáo cơ quan có thẩm quyền để xác định phương án phù hợp. Đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến cấu trúc chi phí, hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp và năng lực cạnh tranh của ngành nông nghiệp.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc đưa phân bón trở lại diện không chịu VAT không chỉ giúp giảm gánh nặng chi phí, mà còn tạo dư địa để doanh nghiệp tái đầu tư, mở rộng sản xuất; đồng thời bảo đảm lợi ích cho nông dân — nhóm chịu tác động lớn nhất của biến động giá vật tư đầu vào. Việc điều chỉnh chính sách thuế, nếu được thông qua, được kỳ vọng góp phần hoàn thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững và nâng cao sức cạnh tranh của thị trường phân bón trong nước.