Thị trường xe máy điện Việt Nam bước vào cuộc cạnh tranh toàn diện

Với khoảng 50 triệu xe máy đang lưu hành, Việt Nam hiện là một trong những thị trường tiêu thụ xe hai bánh lớn nhất thế giới, chỉ đứng sau Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia. Tuy nhiên, chính quy mô khổng lồ này cũng khiến Việt Nam đối mặt với sức ép lớn về ô nhiễm không khí, tiêu hao nhiên liệu và tiếng ồn đô thị. Việc chuyển đổi sang phương tiện xanh không chỉ là định hướng chính sách, mà còn là một xu thế thị trường không thể đảo ngược.

Trong vài năm trở lại đây, thị trường xe máy điện Việt Nam đã chứng kiến sự gia nhập của hàng loạt thương hiệu lớn như VinFast, Honda, Yamaha, Yadea, Pega, Dat Bike, Selex Motor... Mỗi doanh nghiệp chọn một hướng đi riêng để định vị sản phẩm và chinh phục người tiêu dùng.

Thị trường xe máy điện Việt Nam bước vào cuộc cạnh tranh toàn diện

VinFast là một trong những hãng tiên phong đẩy mạnh điện hóa, liên tục mở rộng danh mục sản phẩm trải dài từ phân khúc phổ thông đến cao cấp. Ngoài những mẫu quen thuộc như Feliz, Klara, Evo, hãng mới công bố thêm Evo Grand và Evo Grand Lite – hai phiên bản hỗ trợ 2 pin tháo rời. Đặc biệt, dòng Evo Max với tính năng đổi pin sẽ ra mắt vào tháng 10 tới, mở đầu cho hệ sinh thái sản phẩm đổi pin mà VinFast định hình, bao gồm Feliz Max, Verox Max và Drift Max. Giá bán dự kiến từ 20 triệu đến gần 40 triệu đồng, hướng tới nhiều đối tượng khách hàng khác nhau.

Yadea, thương hiệu Trung Quốc đã bán ra hơn 100 triệu xe điện toàn cầu, đang tập trung vào phân khúc học sinh – sinh viên. Các mẫu xe mới như Velax, Vekoo và Oris vừa được giới thiệu như một phần trong chiến lược mở rộng thị phần. Đại diện hãng cho biết Yadea đặt kỳ vọng lớn vào thị trường Việt Nam, đồng thời cam kết đồng hành cùng chính sách “xanh hóa” giao thông của Chính phủ.

Với áp lực chuyển đổi ngày càng tăng, các hãng xe truyền thống cũng không thể đứng ngoài cuộc. Honda đã bắt đầu nhập cuộc với hai mẫu xe điện là ICON e: và CUV e:, phục vụ hai mục đích sử dụng khác nhau. Trong khi ICON e: hướng tới người dùng phổ thông, đặc biệt là học sinh, thì CUV e: là mẫu xe điện cho thuê, tích hợp pin tháo rời, đánh dấu bước thử nghiệm mô hình kinh doanh mới. Honda cũng đã lên kế hoạch tung ra thêm ít nhất 5 mẫu xe điện từ nay đến năm 2030.

Yamaha Việt Nam từ năm 2022 đã giới thiệu mẫu NEO’S – sản phẩm vốn được phát triển cho thị trường châu Âu. Tuy nhiên, hãng vẫn khá thận trọng, khi chưa mở rộng thêm danh mục sản phẩm tại thị trường nội địa.

Yamaha Việt Nam từ năm 2022 đã giới thiệu mẫu NEO’S

Trong khi đó, các doanh nghiệp trong nước cũng không đứng ngoài xu thế. Pega tiếp tục bám trụ ở phân khúc phổ thông, cạnh tranh bằng giá cả và tính năng cơ bản. Startup Dat Bike tạo sự khác biệt với những mẫu xe có tầm hoạt động trên 200 km mỗi lần sạc, tập trung vào khách hàng ở nhóm trung và cao cấp. Selex Motor thì chọn hướng đi riêng khi phát triển xe máy điện chuyên dụng cho ngành giao hàng, đồng thời đầu tư hệ thống pin tháo rời linh hoạt và dịch vụ hậu cần đi kèm.

Nếu như trước đây, yếu tố cạnh tranh chính nằm ở sản phẩm và thương hiệu, thì hiện nay, cuộc đua đang chuyển hướng sang lĩnh vực hạ tầng năng lượng, cụ thể là hệ thống trạm sạc và trạm đổi pin. Đây được xem là điểm nghẽn lớn nhất khiến người tiêu dùng còn e ngại khi lựa chọn xe điện.

Trong nỗ lực giải quyết bài toán này, VinFast mới đây công bố kế hoạch triển khai 150.000 trạm đổi pin trên toàn quốc trong vòng 3 năm, trong đó có 1.000 trạm sẽ được lắp đặt ngay trong tháng 10 và đạt 50.000 trạm vào cuối năm 2025. Nếu hoàn thành đúng tiến độ, đây sẽ là hệ sinh thái pin đổi quy mô lớn nhất Việt Nam, mang lại lợi thế cạnh tranh vượt trội cho hãng.

Không chỉ có VinFast, TMT Motors – đơn vị phân phối ô tô điện Wuling tại Việt Nam – cũng tiết lộ kế hoạch gia nhập thị trường xe máy điện, kèm theo tham vọng phát triển mô hình trạm đổi pin tự động. Dù chưa công bố sản phẩm cụ thể, động thái này cho thấy sức hút ngày càng lớn của phân khúc xe hai bánh chạy điện.

Các hãng như Honda và Selex Motor cũng đang phát triển mô hình đổi pin riêng. Honda dự kiến tích hợp dịch vụ đổi pin tại hệ thống HEAD hiện có, trong khi Selex tập trung xây dựng mạng lưới chuyên phục vụ đối tượng shipper. Việc phát triển các giải pháp pin linh hoạt, dễ tiếp cận sẽ là yếu tố quyết định vị thế thị trường trong dài hạn.

Theo giới phân tích, để xe máy điện thực sự thay thế được xe xăng, cần một khung chính sách hỗ trợ đồng bộ. Việc loại bỏ xe xăng cần có lộ trình cụ thể, đủ dài để người dân và doanh nghiệp thích nghi. Bên cạnh đó, đầu tư mạnh vào hạ tầng sạc công cộng, thúc đẩy nội địa hóa sản xuất linh kiện và truyền thông thay đổi thói quen tiêu dùng cũng là những yếu tố then chốt.

Trong vòng 5-7 năm tới, thị trường xe máy điện Việt Nam được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt tại các đô thị lớn. Cuộc cạnh tranh hiện tại không chỉ là bước chạy đà, mà còn là phép thử cho năng lực chiến lược, công nghệ và khả năng thích ứng của mỗi doanh nghiệp trong một ngành công nghiệp đang chuyển mình.