Thị trường bánh trung thu: “Mùa vàng” doanh thu và bài toán cạnh tranh bền vững

"Mùa vàng" của ngành bánh kẹo

Theo Hiệp hội Sản xuất Bánh kẹo thực phẩm Việt Nam, ngành hàng này duy trì mức tăng trưởng ổn định 8 – 10% mỗi năm. Riêng doanh số mùa trung thu thường chiếm 25 – 30% tổng doanh thu toàn ngành. Điều đó cho thấy bốn đến sáu tuần trước rằm tháng Tám âm lịch thực sự là “mùa vàng” quyết định sự thành bại của nhiều doanh nghiệp.

ThS. Trần Thị Tuyến (Viện Kinh tế và Phát triển doanh nghiệp) phân tích: “Trung thu là giai đoạn thị trường bùng nổ hiếm có, song cũng chứa đựng nhiều rủi ro. Doanh nghiệp không chuẩn bị chu đáo về sản xuất, phân phối và quản lý chất lượng thì dễ đánh mất cả cơ hội lẫn uy tín.”

Một đặc trưng nổi bật của tiêu dùng dịp này là sự phân tầng rõ rệt. Trong khi nhóm sản phẩm phổ thông phục vụ nhu cầu gia đình chú trọng hương vị truyền thống và giá cả vừa túi tiền, thì phân khúc cao cấp lại nhấn mạnh tính biểu trưng, thương hiệu và thiết kế sang trọng – yếu tố người mua sẵn sàng trả thêm 20 – 50% giá trị.

Thị trường bánh trung thu: “Mùa vàng” doanh thu và bài toán cạnh tranh bền vững

Cạnh tranh khốc liệt, chất lượng bị đặt dấu hỏi

Cùng với các thương hiệu nội địa như Kinh Đô, Bibica, Hữu Nghị, Hải Hà…, nhiều nhãn hàng đến từ Đài Loan, Hong Kong, Singapore, Malaysia… cũng tham gia thị trường, đặc biệt ở phân khúc quà tặng cao cấp. Bên cạnh đó, sản phẩm handmade, bánh đặc sản vùng miền từ các cơ sở nhỏ lẻ ngày càng phổ biến, mang lại sự đa dạng nhưng cũng làm nảy sinh vấn đề kiểm soát chất lượng.

Ông Nguyễn Lê Hoan, Chánh văn phòng Quỹ Chống hàng giả, cho rằng: “Nguồn cung phong phú là tín hiệu tích cực, nhưng nếu thiếu kiểm soát, chỉ một sự cố an toàn thực phẩm trong cao điểm cũng có thể làm lung lay niềm tin người tiêu dùng.”

Thực tế, tình trạng hàng trôi nổi, sản phẩm nhập khẩu không nhãn phụ tiếng Việt, hay hàng giả gắn mác thương hiệu lớn vẫn len lỏi trên thị trường. Đặc biệt, thương mại điện tử và mạng xã hội trở thành kênh bán hàng mới mẻ nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro hàng kém chất lượng “đội lốt” hàng thật, gây khó khăn cho quản lý.

Xu hướng tiêu dùng mới: “ngon – lành – sạch”

Nếu trước đây, bánh trung thu gắn liền với vị ngọt đậm và hương liệu truyền thống thì nay, người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến yếu tố sức khỏe. Các dòng sản phẩm ít đường, bổ sung hạt dinh dưỡng, thảo mộc, hoặc bánh chay, bánh ăn kiêng đang trở thành lựa chọn được ưa chuộng.

ThS. Nguyễn Quang Hải, Phó Chủ tịch thường trực Quỹ Chống hàng giả, nhận định: “Đây không chỉ là xu hướng thương mại mà còn góp phần giảm nguy cơ bệnh tật như tiểu đường, béo phì – vấn đề ngày càng cấp thiết trong xã hội hiện đại.”

Song hành với xu hướng sản phẩm, kênh tiêu thụ cũng có sự thay đổi. Mua sắm trực tuyến, thanh toán không tiền mặt và dịch vụ giao hàng nhanh đang trở thành thói quen, giúp mở rộng phạm vi tiếp cận khách hàng, đồng thời đẩy mạnh cạnh tranh giữa kênh truyền thống và thương mại điện tử.

Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến yếu tố sức khỏe.

Bài toán phát triển bền vững

Áp lực từ biến động kinh tế vĩ mô – lạm phát, chi phí nguyên liệu đầu vào tăng cao – đang thử thách khả năng ứng biến của doanh nghiệp. Việc cân nhắc giữa giữ giá ổn định để duy trì khách hàng và tăng giá để bảo toàn lợi nhuận là lựa chọn không hề dễ dàng.

Ở góc độ chính sách, cơ quan quản lý đã lên kế hoạch tăng cường thanh tra, xử lý gian lận thương mại, nhất là trong cao điểm mùa trung thu. Tuy nhiên, chuyên gia cho rằng để tạo niềm tin bền vững, cần sự chung tay từ ba phía: doanh nghiệp minh bạch sản phẩm, cơ quan quản lý siết chặt kiểm soát và người tiêu dùng nâng cao ý thức lựa chọn hàng hóa rõ nguồn gốc.

Thị trường bánh trung thu là bức tranh đa chiều: vừa là “mùa vàng” đem lại doanh thu lớn, vừa là phép thử về năng lực cạnh tranh và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, kết hợp hài hòa giá trị truyền thống với đổi mới sáng tạo, đồng thời đảm bảo minh bạch và an toàn thực phẩm, sẽ là chìa khóa để ngành bánh kẹo Việt Nam chinh phục không chỉ thị trường trong nước mà còn vươn ra khu vực.