Trung Quốc điều chỉnh quy định nhập khẩu nông sản, tác động mạnh đến thị trường xuất khẩu khu vực

Tổng cục Hải quan Trung Quốc vừa công bố Lệnh số 280, thay thế Lệnh số 248 về đăng ký doanh nghiệp xuất khẩu nông sản và thực phẩm vào thị trường Trung Quốc, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1-6-2026. Quy định mới được xem là bước điều chỉnh lớn, thể hiện xu hướng siết chặt kiểm soát chất lượng hàng hóa nhập khẩu, đồng thời tác động trực tiếp tới các quốc gia có kim ngạch xuất khẩu nông sản lớn sang Trung Quốc – trong đó có Việt Nam.

Tại Hội nghị “Cập nhật các quy định và cam kết về an toàn thực phẩm và kiểm dịch động, thực vật (SPS) trong Hiệp định RCEP” diễn ra ngày 20/10 tại Hưng Yên, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, cho biết Lệnh 280 bổ sung nhiều quy định mới, yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu phải tuân thủ chặt chẽ hơn quy trình đăng ký và kiểm soát chất lượng.

Trung Quốc điều chỉnh quy định nhập khẩu nông sản, tác động mạnh đến thị trường xuất khẩu khu vực

Theo quy định mới, Trung Quốc sẽ công bố danh mục sản phẩm bắt buộc đăng ký thông qua cơ quan thẩm quyền, thay vì để doanh nghiệp tự đăng ký như trước. Các sản phẩm không nằm trong danh mục phê duyệt sẽ không được phép thông quan, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải rà soát kỹ danh mục và hồ sơ pháp lý để đảm bảo đáp ứng yêu cầu xuất khẩu.

Một điểm thay đổi đáng chú ý là mã số xuất khẩu sẽ bị đình chỉ nếu doanh nghiệp có sự thay đổi về địa chỉ, người đại diện pháp lý hoặc giấy phép kinh doanh. Khi đó, doanh nghiệp bắt buộc phải đăng ký lại toàn bộ hồ sơ chứ không chỉ dừng ở việc thông báo như trước đây.

Bên cạnh đó, thời hạn của mã số xuất khẩu được điều chỉnh linh hoạt hơn: thay vì cố định 5 năm như theo Lệnh 248, Lệnh 280 cho phép tự động gia hạn đối với một số nhóm hàng tùy theo đặc thù sản phẩm và mức độ tuân thủ.

Trung Quốc cũng tăng cường yêu cầu về an toàn thực phẩm và kiểm dịch, đặc biệt liên quan đến bao bì, lưu kho và quy trình kiểm soát dịch bệnh. Đây là nỗ lực nhằm bảo đảm an toàn chuỗi cung ứng, truy xuất nguồn gốc minh bạch và phòng ngừa rủi ro dịch tễ trong thương mại nông sản quốc tế.

Các chuyên gia nhận định, việc ban hành Lệnh 280 nằm trong xu hướng Trung Quốc nâng tiêu chuẩn kỹ thuật và hàng rào phi thuế quan đối với nông sản nhập khẩu. Đối với doanh nghiệp Việt Nam – đặc biệt là các đơn vị xuất khẩu trái cây, thủy sản, đồ chế biến – quy định mới sẽ đòi hỏi chuẩn hóa lại quy trình sản xuất, hồ sơ đăng ký và năng lực kiểm soát chất lượng nếu muốn tiếp tục duy trì thị phần tại thị trường gần 1,4 tỷ dân này.

Theo Văn phòng SPS Việt Nam, thời gian từ nay đến khi quy định có hiệu lực là “giai đoạn vàng” để các doanh nghiệp chủ động cập nhật, hoàn thiện hồ sơ pháp lý và đăng ký lại mã số xuất khẩu, tránh nguy cơ bị gián đoạn giao thương khi Lệnh 280 chính thức được áp dụng.