Miễn viện phí toàn dân: Thời cơ, thách thức và lộ trình cho hệ thống y tế Việt Nam

Nhiều chuyên gia cho rằng, Việt Nam đang đứng trước một "thời cơ chín muồi" để thực hiện bước đột phá này. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu đó, chúng ta cần một cái nhìn toàn diện từ vai trò của Bảo hiểm y tế (BHYT) cho đến việc tối ưu hóa toàn bộ hệ thống.

Nền tảng BHYT: Giữa thời cơ chín muồi và thách thức tài chính

Cơ sở để tin rằng đây là thời điểm thích hợp để bàn sâu về chính sách miễn viện phí đến từ một nền tảng kinh tế - xã hội đã rất khác so với trước đây. Nhiều chuyên gia tin rằng, các điều kiện cần và đủ đang dần hội tụ.

Người dân sử dụng thẻ BHYT khi khám chữa bệnh tại bệnh viện công – bước nền tảng để tiến tới miễn viện phí toàn dân.

Phân tích về vấn đề này, GS, TS Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội Đoàn TP Hà Nội, thành viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, Việt Nam đang hội tụ khá đầy đủ các điều kiện để thực thi chính sách này. Ông phân tích rằng nền kinh tế đã vượt qua giai đoạn đói nghèo và đang phát triển, nhận thức của người dân về sức khỏe đã thay đổi, tình hình đất nước ổn định và cơ sở vật chất ngành y tế cũng đã nâng cao rất nhiều.

Chính từ bối cảnh thuận lợi này, chủ trương miễn viện phí toàn dân đã được đưa ra và nhanh chóng nhận được sự quan tâm của dư luận cũng như các nhà hoạch định chính sách. Vấn đề cốt lõi được đặt ra là sẽ thực hiện mục tiêu này bằng cơ chế nào, và câu trả lời đã được ngành y tế xác định rõ.

Theo bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế), chính sách này phải dựa trên nền tảng trụ cột là Bảo hiểm y tế và sẽ được thực hiện theo một lộ trình cụ thể.

Lộ trình này không có nghĩa là miễn phí hoàn toàn và ngay lập tức, mà tập trung vào việc từng bước mở rộng danh mục dịch vụ y tế được Quỹ BHYT chi trả, đồng thời tăng cường hỗ trợ mức đóng cho các nhóm đối tượng yếu thế, tiến tới BHYT toàn dân một cách thực chất.

Tuy nhiên, con đường này không hề bằng phẳng, bởi chính nền tảng BHYT đang đối mặt với áp lực tài chính không nhỏ. Phân tích của ông Lê Văn Phúc, Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam), đã cho thấy quỹ BHYT luôn chịu áp lực chi trả ngày càng lớn.

Áp lực này đến từ nhiều phía: sự gia tăng của các bệnh không lây nhiễm đòi hỏi điều trị lâu dài, việc áp dụng các công nghệ kỹ thuật cao, thuốc thế hệ mới với chi phí đắt đỏ, và xu hướng già hóa dân số nhanh.

Đây là lý do vì sao nguyên tắc đồng chi trả vẫn được Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh là cần duy trì. Bà cho biết, nguyên tắc này được giữ lại nhằm nâng cao trách nhiệm của người dân và đảm bảo sự bền vững của quỹ BHYT.

Cơ chế này đóng vai trò như một bộ lọc tài chính cần thiết, giúp cân bằng giữa việc mở rộng quyền lợi và việc đảm bảo cho "xương sống" BHYT luôn vững vàng.

Tối ưu hóa hệ thống: Từ y tế cơ sở đến sức mạnh của khối tư nhân

Nếu tài chính là điều kiện cần thì việc tối ưu hóa hiệu quả của toàn bộ hệ thống cung ứng dịch vụ lại là điều kiện đủ. Giải pháp căn cơ không chỉ nằm ở chính sách mà còn ở cách chúng ta tổ chức lại hệ thống để phục vụ người dân tốt hơn với chi phí hợp lý hơn.

Củng cố y tế cơ sở – tuyến đầu trong hệ thống chăm sóc sức khỏe, đóng vai trò then chốt trong lộ trình hiện thực hóa miễn viện phí toàn dân.

Một trong những giải pháp quan trọng nhất được nhiều chuyên gia chỉ ra là phải củng cố tuyến y tế cơ sở. Giáo sư Nguyễn Anh Trí đã bày tỏ một quan điểm xác đáng: "Một điều quan trọng nữa để triển khai được chủ trương này là cần phải tổ chức tốt hệ thống khám chữa bệnh, đặc biệt là tuyến y tế cơ sở".

Y tế cơ sở được xem là tuyến phòng thủ đầu tiên, gần dân nhất. Khi tuyến này vững mạnh, giải quyết được phần lớn các vấn đề sức khỏe thông thường, tình trạng quá tải ở bệnh viện tuyến trên sẽ giảm mạnh, qua đó tiết kiệm chi phí khổng lồ cho Quỹ BHYT.

Bên cạnh việc củng cố hệ thống công lập, việc thu hút khối tư nhân tham gia vào hệ thống khám chữa bệnh BHYT là một nước đi chiến lược. Bộ trưởng Đào Hồng Lan đã khẳng định Bộ Y tế sẽ tạo điều kiện cho các bệnh viện tư nhân tham gia khám chữa bệnh bằng BHYT, với mục tiêu giảm tải cho tuyến trên và giảm lãng phí, phiền hà cho người dân.

Sự tham gia này không chỉ giúp tăng cường năng lực cung ứng dịch vụ mà còn đa dạng hóa lựa chọn cho người bệnh. Nó cũng thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh để cả hệ thống công và tư cùng nhau nâng cao chất lượng, mà người hưởng lợi cuối cùng chính là người dân.

Lộ trình miễn viện phí toàn dân là một mục tiêu cao cả, phản ánh sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đến sức khỏe người dân. Chúng ta đang đứng trước một thời cơ lớn với nhiều điều kiện thuận lợi, nhưng con đường phía trước cũng đòi hỏi một chiến lược tổng thể và sự nỗ lực đồng bộ.

Đó là sự kết hợp hài hòa giữa việc củng cố chính sách BHYT, đảm bảo an toàn tài chính cho quỹ, đồng thời phải nâng cao năng lực của hệ thống y tế cơ sở và mở rộng cánh cửa cho y tế tư nhân cùng tham gia. Chỉ khi các giải pháp này được triển khai một cách nhịp nhàng, giấc mơ về một nền y tế chất lượng, công bằng và dễ tiếp cận cho mọi người dân Việt Nam mới có thể trở thành hiện thực.

Khám dịch vụ vẫn được BHYT chi trả: Người bệnh hưởng "lợi ích kép"

BHYT chậm cập nhật thuốc, giải pháp nào cho người bệnh?

Kê đơn thuốc dài ngày: Vì sao bệnh nhân mạn tính vẫn khó tiếp cận?