Quan ngại cúm mùa ở trẻ em bùng phát, cần làm gì tránh biến chứng nặng?

Cúm mùa – không chỉ là bệnh thường gặp

Cúm mùa do virus cúm gây ra, có tốc độ lây lan nhanh và khả năng biến chứng phức tạp. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), bệnh vốn xuất hiện chủ yếu vào mùa Đông – Xuân, nay đang có xu hướng lưu hành quanh năm.

Mùa thu năm 2025, nhiều quốc gia châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ đều ghi nhận số ca nhập viện vì cúm tăng gấp 1,5 – 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Tại Việt Nam, Bộ Y tế cảnh báo tỷ lệ trẻ em mắc cúm nhập viện trong tháng 9 – 10 tăng nhanh, đặc biệt tại các đô thị lớn, nơi dân cư đông đúc và thời tiết thay đổi thất thường.

Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi, nhóm mắc bệnh lý nền (hen suyễn, tim bẩm sinh, gan thận mạn tính…) và người lớn tuổi trên 65 tuổi là những đối tượng dễ gặp biến chứng nặng. Phụ nữ mang thai cũng được xếp vào nhóm nguy cơ cao do sự thay đổi nội tiết và suy giảm sức đề kháng trong giai đoạn thai kỳ.

Quan ngại cúm mùa ở trẻ em bùng phát khi số trẻ tới khám gia tặng mạnh.

Vắc-xin – “lá chắn” hiệu quả nhất

Các chuyên gia y tế khẳng định: tiêm vắc-xin cúm mùa hàng năm là biện pháp phòng ngừa tối ưu, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, hạn chế biến chứng và tử vong. CDC khuyến cáo tất cả trẻ từ 6 tháng tuổi, người lớn trên 65 tuổi, phụ nữ mang thai và người mắc bệnh mạn tính nên được tiêm phòng cúm mỗi năm.

Tháng 9 – 10 được xem là “thời điểm vàng” để tiêm vắc-xin cúm, bởi cơ thể cần khoảng 2 tuần để tạo kháng thể bảo vệ trước khi mùa dịch cao điểm bắt đầu. Đây cũng là giai đoạn học sinh trở lại trường học, người lao động quay lại môi trường công sở đông đúc – điều kiện thuận lợi để virus lây lan qua đường hô hấp.

Ngoài tiêm vắc-xin, các biện pháp vệ sinh cá nhân như rửa tay thường xuyên, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, giữ môi trường sống thoáng khí, duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng và nghỉ ngơi hợp lý cũng góp phần quan trọng trong việc hạn chế nguy cơ lây nhiễm.

Tháng 9 – 10 được xem là “thời điểm vàng” để tiêm vắc-xin cúm mùa.

Vì sao phải tiêm nhắc lại hàng năm?

Theo bác sĩ Nguyễn Thị An (Hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec), virus cúm có khả năng biến đổi kháng nguyên liên tục. Mỗi năm, các chủng cúm lưu hành thay đổi nên cần tiêm nhắc lại để bảo đảm miễn dịch. WHO hiện duy trì mạng lưới quan trắc virus cúm trên toàn cầu, từ đó xác định chủng virus dự kiến lưu hành theo từng mùa và khuyến nghị thành phần vắc-xin cho các nhà sản xuất.

Việt Nam nằm trong khu vực Bắc bán cầu, do đó cần tiêm vắc-xin cúm mùa phù hợp với chủng virus được khuyến cáo cho khu vực này, thường vào khoảng tháng 8 – 9 hằng năm.

Gia tăng số ca trẻ mắc cúm trong thời gian gần đây là lời cảnh báo rõ ràng về tầm quan trọng của việc chủ động phòng ngừa. Vắc-xin không chỉ giúp bảo vệ cá nhân mà còn góp phần tạo “hàng rào miễn dịch cộng đồng”, giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch diện rộng.

Người dân, đặc biệt là các bậc phụ huynh, cần quan tâm hơn tới việc tiêm phòng cúm mùa cho trẻ nhỏ và các thành viên trong gia đình có nguy cơ cao. Việc chuẩn bị sớm, đúng khuyến cáo sẽ giúp mỗi người vững vàng hơn trước diễn biến phức tạp của dịch cúm trong mùa cao điểm sắp tới.