Chuyên gia khuyến cáo về thói quen tích trữ thực phẩm, đồ ăn trong dịp Tết

Cảnh giác cao nguy cơ ngộ độc thực phẩm

Nhiều ca ngộ độc rượu vào cấp cứu trong tình trạng rất nặng, hôn mê, thậm chí tử vong.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025 đang tới gần, sau Tết mùa lễ hội kéo dài an toàn thực phẩm luôn là vấn đề nóng, do đó kiểm soát kỹ nguy cơ ngộ độc thực phẩm luôn phải được cảnh giác cao.

Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm là do mua phải thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ; Thực phẩm giá rẻ, không nhãn mác, quy trình sản xuất không đảm bảo, không có chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm; Thực phẩm chứa phụ gia độc hại (một số cơ sở sản xuất lạm dụng hoặc sử dụng các loại hóa chất, phẩm màu độc hại để bảo quản để tạo màu sắc hấp dẫn cho thực phẩm); Thực phẩm chế biển sẵn không đảm bảo vệ sinh (thực phẩm handmade, các món ăn đường phố, chế biến sẵn tại các cơ sở không đủ điều kiện vệ sinh thường dễ nhiễm vi khuẩn như Salmonella, E. coli…).

Ngoài ra, do bảo quản thực phẩm không đúng cách dẫn đến ôi thiu, nhiễm khuẩn; Tích trữ quá nhiều khiến thực phẩm hư hỏng, khi chế biến có thể gây ngộ độc; Tham gia nhiều bữa tiệc liên tiếp, ăn uống không kiểm soát, kết hợp nhiều loại thực phẩm cũng có thể gây ngộ độc,…

TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên chia sẻ, từ mùng 2 Tết trở ra Trung tâm thường tiếp nhận nhiều ca ngộ độc rượu và ngộ độc thực phẩm. Người dân thường có thói quen mua sắm, dự trữ nhiều đồ ăn, thực phẩm trong ngày Tết. Mọi người vẫn nghĩ, tủ lạnh có tác dụng "vạn năng" nên cất vào đó là an toàn. Thức ăn chín để lẫn với ngăn thức ăn sống, không bọc cẩn thận, dễ lây nhiễm vi khuẩn.

Có nhiều gia đình mua quá nhiều thực phẩm, để trong ngăn đá tủ lạnh cả tháng tới vài tháng. Điều này không tốt, nếu muốn bảo quản lâu dài, phải để vào tủ cấp đông. Đặc biệt, sau Tết, nhiều gia đình còn dư thừa thực phẩm. Việc bảo quản không đúng cách, chế biến đi chế biến lại và sử dụng các thực phẩm hết hạn sử dụng hoặc để quá lâu ngày, để nấm mốc... dẫn đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm rất lớn.

BS. Nguyễn Trung Nguyên cảnh báo, ngộ độc thực phẩm sau Tết xảy ra có thể xảy ra sau khi ăn, uống phải thực phẩm nhiễm khuẩn, nhiễm độc hoặc có chứa chất gây độc, thức ăn bị ôi thiu…Đặc biệt, uống phải rượu rởm, rượu chứa methanol...Nhiều ca ngộ độc rượu vào cấp cứu trong tình trạng rất nặng, hôn mê, thậm chí tử vong.

Triệu chứng và phòng chống ngộ độc thực phẩm

Để phòng tránh nguy cơ ngộ độc thực phẩm trong những thời điểm cuối năm, dịp Tết và lễ hội, người dân cần lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cho hay, thông thường ngộ độc thực phẩm cấp tính sẽ xuất hiện sau vài phút, vài giờ hoặc 1 - 2 ngày sau khi ăn. Ngộ độc thực phẩm nặng trường hợp nguy kịch như suy gan, suy thận hoặc thậm chí tử vong, nhẹ cũng gây mệt mỏi cả về thể chất và tinh thần cho người bệnh. Người bệnh ngộ độc thường có các biểu hiện buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, đôi khi có kèm theo các triệu chứng phụ như nhức đầu, chóng mặt, đau cơ, khó thở... tùy theo nguyên nhân gây ngộ độc. Đặc biệt, trẻ nhỏ, người cao tuổi và phụ nữ mang thai là những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất nên cần phải thận trọng hơn cả.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên hướng dẫn, để phòng tránh nguy cơ ngộ độc thực phẩm trong những thời điểm cuối năm, dịp Tết và lễ hội, người dân cần lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, ưu tiên mua hàng tại các cơ sở uy tín, có chứng nhận an toàn thực phẩm; Trước khi mua hàng cần kiểm tra kỹ thực phẩm, đảm bảo thực phẩm tươi, không có mùi lạ, không bị biến màu; Hạn chế ăn các loại thực phẩm đường phố không đảm bảo vệ sinh, đặc biệt với các món ăn nhanh, chế biến tại chỗ, kinh doanh theo kiểu thời vụ, "chớp nhoáng"; Không sử dụng rượu, bia không rõ nguồn gốc, tránh mua các loại rượu tự nấu hoặc không có nhãn mác rõ ràng.

Ngoài ra, người dân cần bảo quản thực phẩm đúng cách, đảm bảo ăn chín, uống sôi. Các món ăn thừa cần được đun lại, để nguội sau đó cho vào hộp kíp và bảo quản trong tủ lạnh để tránh việc vi khuẩn nhanh chóng xâm nhập, trước khi ăn cần đun nóng một lần nữa.

"Người dân không nên tích trữ quá nhiều đồ ăn trong tủ lạnh, nguy cơ thực phẩm ôi thiu sẽ cao hơn so với việc nấu ăn từng bữa. Chỉ nên mua và chế biến vừa đủ ăn vì hàng quán hoạt động lại rất sớm, người dân có thể yên tâm không cần tích trữ. Người dân cũng cần ăn uống một cách kiểm soát, không ăn cùng một lúc các loại thực phẩm kỵ nhau, có thể làm tăng nguy cơ gây ngộ độc", chuyên gia chống độc hướng dẫn.

Vì vậy, khi thấy chính mình hoặc người thân có các dấu hiệu của ngộ độc thực phẩm, cần thực hiện các bước sơ cứu như: Gây nôn (nếu người bệnh không có biểu hiện nôn), đây là biện pháp sơ cứu đầu tiên nên làm là kích thích để người bị ngộ độc nôn những thức ăn trong dạ dày ra ngoài. Có thể dùng tay đã rửa sạch đặt vào lưỡi người bệnh để kích thích gây nôn.

Nôn được càng nhiều thức ăn trong dạ dày ra càng tốt. Khi gây nôn cho người bệnh, cần để người bệnh nằm nghiêng, kê hơi cao phần đầu để chất thải nôn ra không bị trào ngược vào phổi, không gây sặc cho người bệnh. Với người bệnh bị ngộ độc thực phẩm đã hôn mê thì không nên kích thích gây nôn vì sẽ dễ gây sặc, ngạt thở. Cho người bệnh uống nhiều nước và nghỉ ngơi bằng nước lọc, nước oresol hoặc uống nước gạo rang để bù nước cho người bệnh. Gọi cấp cứu 115 hoặc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cũng cho rằng, ngoài ý thức của người tiêu dùng, để ngăn chặn nguy cơ ngộ độc thực phẩm, các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc sản xuất, kinh doanh thực phẩm trong những dịp này. Các doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời nâng cao trách nhiệm xã hội trong việc cung cấp thực phẩm sạch.

"An toàn thực phẩm trong dịp cuối năm không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng, mà còn cần sự chung tay của toàn xã hội. Mỗi người dân cần tự bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình bằng cách tiêu dùng thông minh và có ý thức. Đừng để những bữa tiệc vui cuối năm trở thành nỗi ám ảnh bởi những sự cố không đáng có", TS.BS Nguyễn Trung Nguyên nhấn mạnh.

Ăn dưa hành muối như thế nào để tốt cho sức khỏe?

Làm sao để ăn uống, sinh hoạt được cân bằng trong dịp Tết?

Các loại hạt ăn Tết không lo tăng mỡ bụng

Mẹo đánh bay đầy bụng, khó tiêu dịp Tết

Những mối nguy hại từ thói quen ăn uống vào dịp Tết

Bảo vệ sức khỏe trẻ em dịp lễ Tết: Bố mẹ cần lưu ý gì?