Axit uric cao: “Kẻ thù giấu mặt” của sức khỏe

Trong nhịp sống hiện đại, những bữa tiệc thịnh soạn với hải sản tươi ngon, những món nhậu hấp dẫn từ nội tạng động vật, hay những ly bia mát lạnh đã trở thành một phần quen thuộc trong văn hóa giao tiếp và ẩm thực.

Axit uric cao thường diễn tiến một cách âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng trong nhiều năm.

Tuy nhiên, đằng sau sự hấp dẫn đó là một nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn đang ngày càng trẻ hóa và trở nên phổ biến: tình trạng tăng axit uric máu.

Nhiều người vẫn lầm tưởng đây là "bệnh nhà giàu", chỉ xảy ra ở những người có điều kiện ăn uống dư dả. Nhưng thực tế, với sự thay đổi trong lối sống, tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ ai.

Điều nguy hiểm nhất là axit uric cao thường diễn tiến một cách âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng trong nhiều năm. Nó giống như một "kẻ thù" giấu mặt, từ từ tích tụ các tinh thể urat sắc nhọn trong khớp và các cơ quan, chờ đến một ngày bùng phát thành cơn gút cấp đau đớn tột cùng hoặc gây ra những biến chứng khôn lường cho sức khỏe tổng thể.

Từ axit Uric cao đến Gút: Hiểu đúng bản chất và những biến chứng khôn lường

Để phòng chống hiệu quả, trước hết chúng ta cần hiểu rõ về "kẻ thù" này. Các chuyên gia y tế đã cung cấp những kiến thức khoa học cặn kẽ về quá trình này.

Theo Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương từ Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, axit uric là một sản phẩm chuyển hóa tự nhiên trong cơ thể, được tạo ra từ sự phân hủy của một chất gọi là purine. Purine có sẵn trong các tế bào của chúng ta và trong rất nhiều loại thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày. Bình thường, axit uric sẽ được hòa tan trong máu, đi qua thận và thải ra ngoài qua nước tiểu.

Tình trạng tăng axit uric máu xảy ra khi có sự mất cân bằng: hoặc là cơ thể tạo ra quá nhiều axit uric (do ăn nhiều thực phẩm chứa purine), hoặc là chức năng của thận suy giảm, không đào thải kịp.

Khi nồng độ axit uric trong máu quá cao và kéo dài, nó sẽ kết tinh lại thành những tinh thể hình kim sắc nhọn. Theo PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa từ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, những tinh thể này lắng đọng tại các khớp, thường gặp nhất là khớp ngón chân cái, gây ra một phản ứng viêm dữ dội.

Đó chính là cơn gút cấp, với những triệu chứng điển hình mà bệnh nhân mô tả là "đau như chết đi sống lại": khớp sưng to, nóng, đỏ rực và đau đớn tột cùng chỉ với một cú chạm nhẹ.

Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính, các tinh thể urat tích tụ ngày càng nhiều, tạo thành các cục u gọi là hạt tophi dưới da, có thể gây biến dạng khớp và tàn phế.

Nhiều người nghĩ rằng axit uric cao chỉ gây ra bệnh gút ở khớp. Nhưng theo PGS.TS.BS Nguyễn Văn Quýnh, một chuyên gia về tim mạch, đây là một quan niệm sai lầm và nguy hiểm. Axit uric cao còn là một yếu tố nguy cơ độc lập đối với các bệnh tim mạch. Sự lắng đọng của các tinh thể urat có thể làm tổn thương thành mạch máu, góp phần gây ra cao huyết áp, bệnh mạch vành.

Thịt đỏ, nội tạng động vật, bia, rượu, ... là một trong những nguyên nhân làm tăng axit uric

Bên cạnh đó, thận là cơ quan chịu ảnh hưởng nặng nề thứ hai. Các tinh thể urat có thể kết tụ lại, tạo thành sỏi thận hoặc gây ra bệnh thận mạn tính, làm suy giảm chức năng thận một cách từ từ.

Chủ động kiểm soát axit Uric: Từ bữa ăn hàng ngày đến lối sống khoa học

May mắn là, chúng ta hoàn toàn có thể chủ động kiểm soát nồng độ axit uric trong máu thông qua việc điều chỉnh lối sống và chế độ dinh dưỡng một cách khoa học.

Theo BS. Trần Thị Bích Nga, chuyên gia dinh dưỡng, việc kiểm soát chế độ ăn là vũ khí quan trọng nhất. Nguyên tắc cơ bản là hạn chế tối đa các thực phẩm giàu purine:

Nhóm cần hạn chế tối đa: Nội tạng động vật (gan, lòng, cật...), thịt đỏ (bò, dê), các loại hải sản có vỏ (tôm, cua, sò...), và đặc biệt là bia, rượu.

Nhóm thực phẩm khuyến khích: Rau xanh, các loại trái cây (đặc biệt là cherry được chứng minh có khả năng giảm viêm), các sản phẩm từ sữa ít béo, và uống thật nhiều nước lọc.

Thay vì uống bia, bạn có thể tìm đến các thương hiệu nước khoáng có tính kiềm hoặc trà thảo dược. Thay vì ăn nhiều thịt đỏ, hãy tăng cường các loại đạm thực vật.

Bên cạnh chế độ ăn, việc duy trì cân nặng hợp lý và tập thể dục đều đặn cũng giúp cải thiện khả năng đào thải axit uric của thận. Tuy nhiên, người bệnh gút nên tránh các bài tập cường độ cao hoặc gây áp lực lớn lên khớp đang bị viêm.

Trong thời đại số, người bệnh có thể chủ động hơn trong việc theo dõi sức khỏe. Sản phẩm máy đo axit uric tại nhà là một công cụ hữu ích. Các thiết bị này cho phép người bệnh tự kiểm tra nồng độ axit uric chỉ với một giọt máu nhỏ. Việc này giúp họ tự đánh giá được ảnh hưởng của chế độ ăn uống lên cơ thể và có sự điều chỉnh kịp thời, dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.

Tăng axit uric máu là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được. Nhận thức được những nguy cơ thầm lặng của nó là bước đầu tiên và quan trọng nhất.

Bằng cách chủ động thay đổi lối sống, xây dựng một chế độ ăn uống thông minh, và tận dụng sự hỗ trợ của công nghệ, bạn không chỉ ngăn ngừa được những cơn gút đau đớn mà còn bảo vệ được trái tim và thận khỏi những tổn thương lâu dài. Đó là sự đầu tư xứng đáng nhất cho một tương lai khỏe mạnh và chất lượng.

Hội chứng thị giác màn hình: Khi đôi mắt 'kêu cứu' trong thời đại số

Chóng mặt, xây xẩm khi đứng dậy: Hiện tượng hạ huyết áp tư thế đứng ở người lớn tuổi

Theo quy định mới, mức đóng BHYT hộ gia đình là bao nhiêu cho mỗi người?