Rau cần – món ăn bổ dưỡng nhưng tiềm ẩn nguy cơ nhiễm sán nếu ăn sống

Rau cần là loại rau quen thuộc trong bữa ăn của nhiều gia đình Việt. Không chỉ dễ chế biến, rau cần còn được biết đến là nguồn cung cấp dồi dào các dưỡng chất như vitamin P, C, carôtin, abumin, đường, canxi, phốt pho, sắt và axit hữu cơ.

Đặc tính sống trong môi trường nước khiến rau cần dễ bị nhiễm ký sinh trùng nguy hiểm.

Theo y học cổ truyền, rau cần có vị ngọt, tính mát, giúp thanh nhiệt, bình can, trừ phong lợi thấp, hạ huyết áp, hỗ trợ giảm ho, chống viêm, long đờm. Đặc biệt, "tất cả các bộ phận của cây rau từ rễ, thân và lá đều có tác dụng chữa bệnh".

Là loại rau mọc dưới nước, rau cần chứa nhiều chất xơ, có khả năng loại bỏ độc tố trong hệ tiêu hóa, đồng thời hỗ trợ điều trị thiếu máu, mất ngủ và rất tốt cho phụ nữ mang thai ở giai đoạn cuối. Hương thơm đặc trưng của rau cần còn giúp lưu thông tuyến mồ hôi, hỗ trợ điều hòa huyết áp.

Tuy nhiên, chính đặc tính sống trong môi trường nước khiến rau cần dễ bị nhiễm ký sinh trùng nguy hiểm, trong đó có sán lá ruột (Fasciolopsis buski). Theo bác sĩ Lê Văn Thiệu, Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội), “các loại rau thủy sinh như rau cần có nguy cơ chứa các loại giun, sán nguy hiểm”.

Thực tế, rau cần có thể nhiễm ấu trùng sán lá gan lớn và nhiều loại giun sán khác. Việc ăn sống hoặc nấu chưa chín kỹ loại rau này tiềm ẩn nguy cơ cao mắc các bệnh ký sinh trùng. Bác sĩ Thiệu cảnh báo: “Do đó, thường xuyên ăn các loại rau thủy sinh chưa nấu chín kỹ như rau cần, rau ngổ, rau muống nước, ngó sen hay ăn ốc chưa nấu chín kỹ có thể khiến người dân đưa sán lá gan lớn vào người”.

Thực tế, rau cần có thể nhiễm ấu trùng sán lá gan lớn và nhiều loại giun sán khác.

Khi xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, ấu trùng sán lá gan lớn từ rau cần sẽ xuống tá tràng, xuyên qua thành ruột vào khoang phúc mạc và di chuyển tới gan. Tại đây, chúng đục thủng bao gan, xâm nhập nhu mô gan và gây tổn thương nghiêm trọng. “Sán lá gan lớn ký sinh chủ yếu ở mô gan, nhưng trong giai đoạn xâm nhập, sán có thể di chuyển lạc chỗ và gây tổn thương ở các cơ quan khác như thành ruột, thành dạ dày, thành bụng”, bác sĩ Thiệu phân tích.

Sau khoảng 2–3 tháng xâm nhập nhu mô gan, sán trưởng thành sẽ di chuyển vào đường mật, ký sinh tại đây và đẻ trứng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, chúng có thể sống trong cơ thể người tới 10 năm, gây ra các biến chứng nghiêm trọng như tắc mật, viêm xơ hóa đường mật, thậm chí ung thư biểu mô đường mật.

GS.TS Nguyễn Văn Đề – nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Ký sinh trùng, Đại học Y Hà Nội – đưa ra cảnh báo: nhiều bệnh ký sinh trùng truyền qua thực phẩm có thể gây hậu quả nặng nề, thậm chí tử vong. Điển hình như bệnh giun xoắn có thể trở thành dịch, ấu trùng sán lợn gây động kinh, liệt, mù; sán lá gan nhỏ gây xơ gan, ung thư gan; sán lá gan lớn gây tổn thương gan nghiêm trọng.

Theo các chuyên gia y tế, nguy cơ lây nhiễm ký sinh trùng từ rau cần sống càng tăng cao nếu quá trình trồng trọt không đảm bảo vệ sinh, sử dụng phân tươi hoặc tưới nước ô nhiễm. Các loại giun sán có thể lây truyền gồm giun lươn, giun đũa chó mèo, sán lá gan lớn...

Để phòng tránh, người dân cần tuân thủ nguyên tắc vệ sinh thực phẩm: ăn chín, uống sôi. Rau cần và các loại rau thủy sinh nên được rửa sạch, ngâm nước muối, nấu kỹ trước khi ăn. Đặc biệt lưu ý khi ăn lẩu – món thường sử dụng rau cần sống hoặc tái – phải đảm bảo rau được nấu chín hoàn toàn. Ngoài ra, rau cần trồng dưới nước có nguy cơ nhiễm giun sán cao hơn rau cần trồng trên cạn.

Bên cạnh đó, người dân cũng nên chủ động phòng ngừa bằng cách tẩy giun định kỳ ba lần mỗi năm, cách nhau 4 tháng/lần. Việc sử dụng thuốc cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, tùy theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe.

Giảm đầy hơi hiệu quả bằng những thức uống quen thuộc

Giảm hôi miệng bằng những loại nước uống dễ tìm

Những điều cần lưu ý khi ăn sầu riêng