Tăng cường kiểm dịch tại cửa khẩu, ngăn chặn dịch Chikungunya xâm nhập Việt Nam

Dịch Chikungunya là một bệnh truyền nhiễm do virus cùng tên gây ra, lây truyền qua muỗi Aedes – loại muỗi vằn vốn đã phổ biến tại nhiều địa phương ở Việt Nam, đồng thời cũng là véc tơ truyền bệnh sốt xuất huyết. Bệnh từng được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1952 tại Tanzania (Đông Phi), với các triệu chứng điển hình như sốt cao, đau khớp, phát ban. Dù không lây truyền trực tiếp từ người sang người, virus Chikungunya có khả năng phát tán nhanh chóng qua vết đốt của muỗi truyền bệnh.

Đáng chú ý, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phát cảnh báo vào ngày 22/7 vừa qua về tốc độ lây lan nhanh của virus này, với các đợt bùng phát lớn tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion, Mayotte, sau đó lan rộng sang châu Phi, Nam Á và châu Âu.

Tại Trung Quốc – quốc gia có quan hệ giao thương, du lịch mật thiết với Việt Nam – dịch bệnh đang diễn biến phức tạp. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Đông cho biết đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc Chikungunya chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, đánh dấu đợt bùng phát lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực này, dù chưa ghi nhận ca bệnh nặng hoặc tử vong. Tình hình cũng đáng lo ngại tại Singapore, khi từ đầu năm đến ngày 2/8 đã có 17 ca mắc được báo cáo – gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái – chủ yếu là các trường hợp có yếu tố dịch tễ liên quan đến vùng có dịch.

Tăng cường kiểm dịch tại cửa khẩu, ngăn chặn dịch Chikungunya xâm nhập Việt Nam

Hiện tại, Việt Nam chưa ghi nhận ca nhiễm dịch Chikungunya nào trong cộng đồng. Tuy nhiên, thời điểm mùa mưa – điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sôi – cùng với lượng khách quốc tế đến Việt Nam tăng mạnh trong mùa du lịch hè, đã làm gia tăng nguy cơ xâm nhập của dịch qua các cửa khẩu quốc tế, nhất là từ những quốc gia đang có dịch.

Trước tình hình đó, ngày 10/8, Bộ Y tế đã ban hành Công văn số 5270/BYT-PB gửi các tỉnh, thành phố, các viện chuyên ngành và bệnh viện thuộc Bộ, yêu cầu tăng cường các biện pháp phòng, chống bệnh Chikungunya. Bộ đề nghị đẩy mạnh giám sát dịch tại các cửa khẩu, cơ sở y tế và cộng đồng nhằm kịp thời phát hiện các trường hợp nghi ngờ, đặc biệt tại những khu vực có người trở về từ vùng dịch. Đồng thời, các ổ dịch cần được điều tra, xử lý triệt để, không để dịch lan rộng; việc giám sát muỗi và véc tơ truyền bệnh cũng phải được thực hiện nghiêm ngặt tại các cửa khẩu và khu dân cư.

Song song với công tác giám sát, việc tổ chức thu dung, điều trị người bệnh cũng được yêu cầu triển khai chặt chẽ. Các cơ sở y tế cần khai thác đầy đủ yếu tố dịch tễ, chẩn đoán và điều trị kịp thời, đồng thời xây dựng kế hoạch phân tuyến điều trị nhằm tránh quá tải cho hệ thống bệnh viện.

Một điểm đáng chú ý là virus Chikungunya và virus gây sốt xuất huyết đều truyền qua muỗi Aedes, vì vậy, việc kết hợp phòng chống hai bệnh này sẽ giúp tiết kiệm nhân lực, chi phí và tăng hiệu quả kiểm soát dịch. Bộ Y tế khuyến cáo các địa phương triển khai chiến dịch diệt lăng quăng/bọ gậy tại tất cả các hộ dân ở vùng có dịch hoặc có nguy cơ cao. Các vật dụng chứa nước, đồ phế thải – nơi muỗi có thể sinh sản – cần được kiểm tra, giám sát và xử lý triệt để.

Bên cạnh đó, các địa phương cũng được yêu cầu đẩy mạnh truyền thông giáo dục sức khỏe trên các phương tiện thông tin đại chúng, đồng thời rà soát, chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị, nhân lực và vật tư y tế để sẵn sàng ứng phó nếu dịch xảy ra.