Tác hại của thuốc lá với mắt

Vì sức khỏe cộng đồng 11/08/2025 17:49

Hầu hết chúng ta đều biết hút thuốc lá tàn phá phổi và tim, nhưng ít ai nhận thức được rằng đây cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh về mắt nghiêm trọng

Vì sao hâm nóng thức ăn thừa lại tiềm ẩn rủi ro? Mỡ bụng: “Sát thủ thầm lặng” làm tăng nguy cơ đột quỵ Dịch Chikungunya bùng phát ở Trung Quốc, Bộ Y tế chủ động đề phòng

Khi nhắc đến tác hại của thuốc lá, hình ảnh phổ biến nhất hiện lên trong tâm trí nhiều người là lá phổi bị ám khói đen kịt hay nguy cơ mắc các bệnh tim mạch chết người. Tuy nhiên, một trong những cơ quan nhạy cảm và dễ bị tổn thương nhất bởi các chất độc từ thuốc lá lại chính là đôi mắt.

Mối liên kết này nguy hiểm nhưng thường bị bỏ qua, khiến nhiều người chủ quan và chỉ nhận ra khi thị lực đã suy giảm nghiêm trọng.

Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất độc hại, có thể phá hủy lớp màng bảo vệ mắt và gây khô rát, kích ứng.

Đôi mắt là một hệ thống phức tạp, được nuôi dưỡng bởi một mạng lưới mạch máu dày đặc. Chính vì vậy, mắt cực kỳ nhạy cảm với các chất độc lưu thông trong máu. Mỗi điếu thuốc chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có hàng trăm chất độc hại như cyanide, chì, asen...

Khi đi vào cơ thể, những chất này gây ra stress oxy hóa, làm tổn thương các tế bào, co thắt các mạch máu và làm giảm lưu lượng máu giàu oxy đến nuôi dưỡng các cấu trúc mỏng manh của mắt. Đây chính là khởi nguồn cho một loạt các bệnh lý nhãn khoa nguy hiểm.

Thực tế, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng người hút thuốc có nguy cơ mắc các bệnh về mắt cao hơn đáng kể so với người không hút thuốc, từ những kích ứng thông thường đến nguy cơ mù lòa vĩnh viễn.

Khói thuốc tàn phá đôi mắt

Tác động của thuốc lá lên mắt diễn ra theo nhiều cấp độ, từ những triệu chứng khó chịu tức thời đến việc thúc đẩy các bệnh mãn tính không thể phục hồi.

Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD)

Đây là nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực ở người lớn tuổi, tấn công vào hoàng điểm (điểm vàng) - bộ phận chịu trách nhiệm cho thị lực sắc nét. Người hút thuốc có nguy cơ mắc AMD cao gấp 2 đến 4 lần người không hút thuốc.

Cơ chế gây bệnh là do hóa chất trong thuốc lá làm hỏng các mạch máu mỏng manh dưới võng mạc và gây ra stress oxy hóa, làm chết các tế bào nhạy cảm với ánh sáng ở hoàng điểm, dẫn đến mất thị lực trung tâm.

Đục thủy tinh thể

Hút thuốc làm tăng nguy cơ bị đục thủy tinh thể lên gấp 2-3 lần. Đây là tình trạng thủy tinh thể (thấu kính tự nhiên của mắt) trở nên mờ đục, gây nhìn mờ như qua một lớp sương.

Các kim loại nặng độc hại như chì và đồng trong khói thuốc có thể tích tụ trong thủy tinh thể, cùng với quá trình oxy hóa làm thay đổi cấu trúc protein của nó, gây ra tình trạng mờ đục.

Viêm màng bồ đào (Uveitis)

Đây là tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng ở lớp giữa của mắt. Người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh này cao gấp đôi người bình thường. Bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nặng nề như tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể và tổn thương võng mạc nếu không được điều trị kịp thời.

Bệnh võng mạc tiểu đường

Đối với người mắc bệnh tiểu đường, hút thuốc là hành động "đổ thêm dầu vào lửa". Nó làm tổn thương các mạch máu nhỏ ở võng mạc, khiến bệnh võng mạc tiểu đường tiến triển nhanh hơn và có thể dẫn đến mù lòa.

Người hút thuốc có nguy cơ mắc thoái hóa điểm vàng cao gấp 2–4 lần, dẫn đến mất thị lực trung tâm và nguy cơ mù lòa.

Hội chứng khô mắt và kích ứng

Khói thuốc là một chất kích thích mạnh, có thể phá vỡ lớp màng phim nước mắt bảo vệ bề mặt nhãn cầu. Điều này dẫn đến các triệu chứng như khô mắt, cảm giác nóng rát, cộm, đỏ mắt và chảy nước mắt liên tục.

Bảo vệ thị lực từ hôm nay

Nhận diện được mối nguy là bước đầu tiên, nhưng hành động để bảo vệ thị lực mới là điều quan trọng nhất. Tin tốt là phần lớn các tổn thương này đều có thể được ngăn chặn.

Từ bỏ thuốc lá

Quyết định từ bỏ thuốc lá là biện pháp hiệu quả nhất. Ngay sau khi bạn ngừng hút, cơ thể bắt đầu quá trình hồi phục. Nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng sẽ giảm dần theo thời gian. Từ bỏ thuốc lá không bao giờ là quá muộn!

Đừng quên mối nguy từ hút thuốc thụ động

Khói thuốc tỏa ra môi trường có thể gây hại cho cả những người xung quanh. Trẻ em và những người sống chung trong môi trường có khói thuốc cũng đối mặt với nguy cơ gia tăng các bệnh về mắt và các vấn đề sức khỏe khác.

Chăm sóc mắt chủ động và toàn diện

Để bảo vệ mắt toàn diện, hãy kết hợp các biện pháp sau:

Khám mắt định kỳ: Đặc biệt đối với người đang hoặc đã từng hút thuốc, việc khám mắt định kỳ (1-2 năm/lần) giúp phát hiện sớm các bệnh lý nguy hiểm.

Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh: Một chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa (rau lá xanh, trái cây, cá béo...) có thể giúp bảo vệ mắt khỏi các tổn thương.

Đeo kính râm khi ra ngoài: Bảo vệ mắt khỏi tia cực tím (UV) cũng giúp giảm nguy cơ mắc đục thủy tinh thể.

Đôi mắt là tài sản vô giá, cho phép chúng ta chiêm ngưỡng vẻ đẹp của cuộc sống. Thế nhưng, nhiều người lại đang vô tình đánh đổi ánh sáng đó bằng thói quen hút thuốc lá.

Đừng chờ đợi cho đến khi tầm nhìn của bạn mờ đi mới bắt đầu hành động. Hãy đưa ra lựa chọn đúng đắn ngay hôm nay: từ bỏ thuốc lá để bảo vệ không chỉ lá phổi, trái tim mà còn cả tương lai tươi sáng cho đôi mắt của bạn và những người thân yêu.