Các hiểu lầm phổ biến về ung thư

Vì sức khỏe cộng đồng 20/06/2025 09:11

Ung thư từ lâu đã là nỗi ám ảnh với nhiều người. Tuy nhiên, bên cạnh những tiến bộ trong y học, vẫn còn tồn tại những hiểu lầm gây hoang mang trong cộng đồng.

Kombucha – Thức uống lên men từ trà, lợi khuẩn và hàng loạt lợi ích cho sức khỏe Rong biển: Siêu thực phẩm bổ dưỡng, nhưng đừng lạm dụng Trúc nhự – Vị thuốc quý từ thân tre trong kho tàng y học cổ truyền

Ung thư là bệnh lây truyền

Ung thư không phải là bệnh truyền nhiễm, không thể lây từ người này sang người khác. Tuy vậy, một số vi-rút và vi khuẩn có thể lây truyền lại là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư. Chẳng hạn, vi-rút HPV là nguyên nhân gây ra ung thư cổ tử cung, hậu môn và một số loại ung thư đầu – cổ. Vi-rút viêm gan B và viêm gan C làm tăng nguy cơ ung thư gan. Vi khuẩn Helicobacter pylori liên quan đến ung thư dạ dày.

Ung thư là tập hợp các bệnh lý đặc trưng bởi sự phát triển bất thường của các tế bào phân chia không kiểm soát và có khả năng xâm nhập, phá hủy các mô cơ thể bình thường.

Điều cần nhấn mạnh là: vi-rút và vi khuẩn có thể lây, nhưng ung thư do chúng gây ra thì không lây truyền từ người sang người.

Hâm nóng đồ nhựa trong lò vi sóng gây ung thư

Nhiều người cho rằng việc hâm nóng thực phẩm bằng hộp nhựa hoặc màng bọc trong lò vi sóng sẽ giải phóng các chất độc hại gây ung thư. Trên thực tế, các hộp nhựa và màng bọc được dán nhãn an toàn cho lò vi sóng không gây nguy hiểm. Ngược lại, những loại nhựa không dành cho lò vi sóng (như hộp bơ, hộp đựng đồ ăn nhanh, bát nhựa mềm) có thể bị biến dạng, rò rỉ hóa chất khi gặp nhiệt cao.

Khuyến nghị: chỉ sử dụng đồ nhựa được ghi rõ “dùng được trong lò vi sóng” để đảm bảo an toàn.

Ung thư có thể di truyền

Mặc dù tiền sử gia đình mắc ung thư có thể làm tăng nguy cơ, song không quyết định hoàn toàn tương lai sức khỏe của mỗi người. Ước tính có đến 4 trong 10 ca ung thư có thể dự phòng được nhờ lối sống lành mạnh: ăn uống khoa học, duy trì cân nặng hợp lý, vận động thường xuyên, tránh thuốc lá, hạn chế rượu bia và bảo vệ da khỏi ánh nắng.

Với những người mang gen ung thư đặc biệt, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật dự phòng hoặc kê đơn thuốc chuyên biệt để giảm nguy cơ khởi phát bệnh.

Ung thư phát triển nhờ vào đường

Một quan điểm khá phổ biến là: “Đường nuôi tế bào ung thư”. Sự thật là tế bào ung thư cần glucose để sống, nhưng mọi tế bào trong cơ thể cũng cần glucose – một loại đường đơn – để tạo năng lượng. Theo bác sĩ Richard Simcock (Macmillan Cancer Support, Anh), “Câu hỏi đường có gây ung thư không là một trong 10 câu hỏi tôi thường gặp nhất, và câu trả lời là: Không”.

Việc loại bỏ hoàn toàn đường khỏi chế độ ăn sẽ không ngăn ngừa ung thư, nhưng giảm tiêu thụ đường, tránh béo phì là biện pháp quan trọng để duy trì sức khỏe tổng thể.

Một quan điểm khá phổ biến là: “Đường nuôi tế bào ung thư”.

Chất làm ngọt nhân tạo gây ung thư

Aspartame – chất làm ngọt thường thấy trong nước ngọt ăn kiêng – được Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) xếp vào nhóm “có thể gây ung thư ở người”. Tuy nhiên, điều này chỉ phản ánh bằng chứng còn hạn chế, chưa đủ kết luận rõ ràng.

Bà Maxine Lenza, đại diện tổ chức Cancer Research UK, khẳng định: Không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy các chất làm ngọt nhân tạo như aspartame gây ung thư ở người. Bà khuyến nghị tập trung vào chế độ ăn cân bằng, ưu tiên rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế thịt chế biến sẵn, thực phẩm giàu chất béo, đường và muối.

Ảnh hưởng của các phương pháp điều trị ung thư thường tồi tệ hơn ảnh hưởng của bản thân bệnh

Một số người lo ngại tác dụng phụ từ hóa trị, xạ trị có thể gây mệt mỏi, rụng tóc, buồn nôn nặng hơn cả ung thư. Tuy nhiên, nhiều tiến bộ gần đây đã giúp kiểm soát các phản ứng phụ hiệu quả hơn. Các loại thuốc chống nôn, kỹ thuật xạ trị chính xác hơn, chăm sóc hỗ trợ toàn diện đã cải thiện rõ chất lượng sống cho bệnh nhân.

Chăm sóc giảm nhẹ không chỉ dành cho giai đoạn cuối, mà áp dụng xuyên suốt quá trình điều trị để giảm triệu chứng, tăng khả năng hồi phục và cải thiện tâm lý người bệnh.

Áo ngực có gọng gây ung thư vú

Thuyết âm mưu từng lan truyền rằng gọng áo ngực chặn dòng chảy bạch huyết, gây tích tụ “độc tố” và dẫn đến ung thư vú. Tuy nhiên, bác sĩ Liz O’Riordan – chuyên gia từng ba lần mắc ung thư vú – bác bỏ hoàn toàn quan điểm này. Gọng áo ngực không cản trở dòng bạch huyết, bạch huyết không mang độc tố, và độc tố không gây ung thư vú.

Thái độ tích cực sẽ ảnh hưởng đến tình trạng bệnh

Dù tinh thần lạc quan giúp cải thiện chất lượng sống và tâm trạng, không có bằng chứng khoa học nào cho thấy thái độ tích cực ngăn ngừa hoặc điều trị ung thư. Thay vào đó, người bệnh cần sự hỗ trợ thực tế từ gia đình, bạn bè, nhóm trị liệu và phương pháp thư giãn để đối mặt với bệnh hiệu quả hơn.

Quá tập trung vào thái độ có thể gây gánh nặng tâm lý không đáng có, nhất là khi sức khỏe không tiến triển như mong muốn.