Những nhóm thực phẩm đang 'tàn phá' sức khỏe đường ruột của bạn mỗi ngày

Theo PGS.TS. Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, đường ruột khỏe mạnh đóng góp tới hơn 70% hệ miễn dịch biểu mô của cơ thể. Bà nhấn mạnh rằng khi đường ruột khỏe mạnh, không bị rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, táo bón... sẽ đảm bảo quá trình tiêu hóa, hấp thu chất dinh dưỡng diễn ra suôn sẻ giúp tăng cường sức khỏe, tăng cường miễn dịch trong cơ thể.

Đường ruột khỏe mạnh đóng góp tới hơn 70% hệ miễn dịch biểu mô của cơ thể.

Chính vì vai trò quan trọng này mà hệ tiêu hóa thường được mệnh danh là "bộ não thứ hai". Tuy nhiên, trong nhịp sống hối hả, nhiều thói quen sinh hoạt và ăn uống lại đang âm thầm gây hại cho hệ vi sinh vật đường ruột – một hệ sinh thái phức tạp gồm hàng nghìn tỷ vi khuẩn thiết yếu.

Lý giải về điều này, PGS.TS Nguyễn Thị Lâm cho biết, có rất nhiều nguyên nhân khiến con người bị mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, bắt đầu từ thói quen ăn uống như: ăn nhiều thức ăn nhanh, nhiều chất béo, thói quen uống rượu bia, sử dụng kháng sinh bừa bãi sẽ tiêu diệt các loại vi khuẩn có ích trong đường ruột.

Các triệu chứng ban đầu của sự mất cân bằng này có thể là rối loạn tiêu hóa như đầy hơi, chướng bụng, táo bón, tiêu chảy. Lâu dài hơn, nó có thể dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng như hội chứng ruột kích thích (IBS), viêm ruột (IBD) và thậm chí là ung thư đại trực tràng.

Việc nhận biết và hạn chế những thực phẩm gây hại chính là bước đi đầu tiên và quan trọng nhất trên hành trình chăm sóc sức khỏe của bạn.

Thực phẩm chế biến sẵn và đồ chiên rán – "Kẻ thù" hàng đầu của lợi khuẩn

Đây là nhóm thực phẩm phổ biến nhất trong chế độ ăn hiện đại, nhưng cũng là nhóm gây ra nhiều tác động tiêu cực nhất cho hệ tiêu hóa.

Thực phẩm chế biến sẵn, như thịt nguội, xúc xích, lạp xưởng, đồ hộp, thường chứa rất nhiều chất béo bão hòa, đường tinh luyện, muối và các chất phụ gia, chất bảo quản. Các chất này góp phần làm tăng tình trạng viêm ruột và phá vỡ sự cân bằng của hệ vi sinh vật.

Đặc biệt, các loại thịt chế biến sẵn còn chứa nitrat và nitrit, có thể chuyển hóa thành nitrosamine – một hợp chất có khả năng gây ung thư. Hơn nữa, những thực phẩm này gần như không chứa chất xơ, thành phần cực kỳ quan trọng giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn và thúc đẩy nhu động ruột.

Thực phẩm chiên rán, như gà rán hay khoai tây chiên, luôn hấp dẫn nhưng lại là gánh nặng thực sự cho đường ruột. Quá trình chiên ở nhiệt độ cao tạo ra chất béo chuyển hóa (trans fat), làm chậm quá trình tiêu hóa, gây ra cảm giác đầy hơi, khó tiêu và ợ nóng. Về lâu dài, chúng làm thay đổi hệ vi sinh vật theo hướng tiêu cực, tăng nội độc tố và thúc đẩy tình trạng viêm toàn thân.

Thực phẩm chiên rán, như gà rán hay khoai tây chiên, luôn hấp dẫn nhưng lại là gánh nặng thực sự cho đường ruột.

Để thay thế, bạn hãy ưu tiên thực phẩm tươi sống. Tự chế biến món ăn tại nhà bằng các phương pháp lành mạnh hơn như hấp, luộc, nướng hoặc sử dụng nồi chiên không dầu sẽ giúp giảm thiểu lượng chất béo không tốt nạp vào cơ thể.

Thịt đỏ, đường, và chất tạo ngọt – Những "sát thủ" thầm lặng

Bên cạnh thực phẩm chế biến sẵn, một số thành phần khác trong bữa ăn hàng ngày cũng có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng nếu tiêu thụ quá mức.

Thịt đỏ (thịt bò, thịt heo, thịt cừu) dù giàu protein nhưng việc tiêu thụ quá nhiều đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm, đặc biệt là ung thư đại trực tràng. Các hợp chất trong thịt đỏ có thể thúc đẩy quá trình viêm và gây tổn thương tế bào lót đường ruột. Bạn nên hạn chế ăn thịt đỏ khoảng 1-2 lần/tuần và ưu tiên các nguồn đạm nạc khác như thịt gà, cá, trứng và đậu hũ.

Đường và đồ uống có đường là nguồn thức ăn yêu thích của các loại nấm men và hại khuẩn. Một chế độ ăn nhiều đường sẽ tạo điều kiện cho chúng phát triển mạnh mẽ, gây mất cân bằng hệ vi sinh vật. Tình trạng này không chỉ dẫn đến các triệu chứng tiêu hóa khó chịu mà còn làm suy yếu hàng rào bảo vệ ruột, gây ra hội chứng rò rỉ ruột.

Chất tạo ngọt nhân tạo (như aspartame, sucralose) thường được dùng để cắt giảm calo nhưng lại không phải là lựa chọn an toàn. Các nghiên cứu cho thấy chúng có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật theo hướng tiêu cực, giảm sự đa dạng của vi khuẩn và ảnh hưởng đến khả năng dung nạp glucose của cơ thể.

Để có một đường ruột khỏe mạnh, việc quan trọng là phải xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng và ưu tiên thực phẩm tự nhiên. Hãy lắng nghe cơ thể và thực hiện những thay đổi tích cực ngay từ hôm nay để bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Hen suyễn nên kiêng gì để tránh cơn hen tái phát?

Cơ thể phản ứng thế nào khi bạn nhịn ăn?

Cách dùng giấm táo đúng để phát huy lợi ích và tránh tác hại