Một số mặt hàng hải sản Việt Nam đối mặt nguy cơ bị cấm nhập khẩu vào Mỹ

Ngày 27/8/2025, Thương vụ Việt Nam tại Mỹ đã tiếp nhận thông tin từ Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội về phán quyết cuối cùng của Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển quốc gia Mỹ (NOAA). Theo đó, một số nghề cá của Việt Nam không được công nhận tương đương theo Đạo luật bảo vệ động vật biển có vú (MMPA), dẫn tới khả năng một số mặt hàng hải sản Việt Nam sẽ bị cấm nhập khẩu vào thị trường Mỹ kể từ ngày 1/1/2026.

Theo báo cáo đánh giá của NOAA/NMFS, nhiều nghề cá của Việt Nam đã được công nhận tương đương, trong đó có đánh bắt mực, cá cơm, cá trích, cá ngừ, bạch tuộc, tôm biển… bằng các phương pháp lưới vây, lưới kéo, câu tay hoặc bẫy chuyên dụng. Tuy nhiên, 12 nghề cá khác – bao gồm khai thác cá mú, cá thu, cá đối, tôm hùm, cua ghẹ và một số loài cá ngừ – lại không đáp ứng được tiêu chuẩn của Mỹ.

Một số mặt hàng hải sản Việt Nam đối mặt nguy cơ bị cấm nhập khẩu vào Mỹ

Lý do chính được NOAA đưa ra là các ngư trường này có nguy cơ tác động đến loài động vật có vú biển, trong đó có một số loài đang bị đe dọa tuyệt chủng. Bên cạnh đó, cơ chế giám sát và báo cáo về việc đánh bắt không chủ đích vẫn còn hạn chế, chưa chứng minh được hiệu quả trong việc giảm thiểu rủi ro dưới mức giới hạn cho phép.

Thực tế, Việt Nam đã ban hành quy định cấm khai thác, giết hại động vật có vú biển và xử phạt nghiêm các vi phạm. Nhiều biện pháp giám sát cũng đang được triển khai. Tuy nhiên, theo NOAA, các giải pháp hiện tại vẫn chưa đủ sức thuyết phục để bảo đảm tương thích với chuẩn mực mà Mỹ đặt ra.

Điều đáng lo ngại là trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng thuộc 12 nghề cá trên sang Mỹ đạt gần 512 triệu USD, chiếm khoảng 1/4 tổng giá trị xuất khẩu nhóm hải sản này của Việt Nam. Riêng cá ngừ đã chiếm tới 18%, ghẹ khoảng 3% và mực gần 1%. Nếu lệnh cấm có hiệu lực, không chỉ hàng trăm nghìn ngư dân chịu ảnh hưởng trực tiếp mà toàn bộ chuỗi cung ứng thủy sản cũng sẽ bị tác động tiêu cực. Uy tín thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế vì thế cũng có nguy cơ suy giảm, kéo theo những hệ lụy không nhỏ đối với hình ảnh quốc gia trong lĩnh vực bảo tồn và phát triển bền vững.

Mặc dù Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong đàm phán, vận động ngoại giao và bổ sung hồ sơ kỹ thuật, phán quyết từ chối công nhận của NOAA cho thấy chặng đường phía trước còn nhiều thách thức. Trong bối cảnh này, các chuyên gia cho rằng, cần có sự vào cuộc khẩn trương và phối hợp đồng bộ từ Chính phủ, các bộ ngành, hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp để tìm giải pháp phù hợp. Song song với đó, việc đầu tư cho hệ thống giám sát nghề cá, nâng cao ý thức tuân thủ của ngư dân và khẳng định cam kết mạnh mẽ về phát triển thủy sản bền vững là những yếu tố then chốt để giữ vững thị trường xuất khẩu quan trọng này.