Liên tiếp học sinh nhập viện vì thuốc lá điện tử, chuyên gia y tế khuyến cáo gì?

Sản phẩm thuốc lá điện tử hiện chưa được cấp phép để phân phối ở Việt Nam

Thuốc lá điện tử “len lỏi” vào đời sống học sinh

Theo thông tin từ Tổng cục Quản lý thị trường – Bộ Công Thương, thuốc lá điện tử hiện chưa được cấp phép để phân phối ở Việt Nam. Thế nhưng, chỉ cần gõ trên các trang mạng xã hội với từ khóa “mua thuốc lá điện tử” thì chưa đầy 0,37 giây đã có đến 57.600.000 kết quả.

Đa dạng các mẫu mã mặt hàng mà từ trẻ con đến người lớn thích, ngoài ra giá cho mỗi một sản phẩm cũng đáp ứng nhu cầu của từng đối tượng, từ vài trăm nghìn đồng cho đến cả triệu đồng. Còn về tinh dầu có hai mức nicotine nặng và nhẹ, cùng nhiều hương vị khác nhau để người tiêu dùng lựa chọn như hương vị cam, vải, ổi…

Tại một tài khoản cá nhân đăng bán thuốc lá điện tử, phóng viên vào vai người cần mua thuốc lá điện tử để dùng thử, được người bán hàng tư vấn: “Em bán có đầy đủ chủng loại, với mỗi loại sạc pin có công suất khác nhau, tinh dầu cũng có nhiều hương vị theo ý thích, trung bình từ 300.000 đồng đến 3 triệu đồng”.

Cũng trong vai người cần mua hàng, phóng viên được một nhân viên bán hàng trên Facebook tư vấn: “Toàn bộ mẫu mã được nhập khẩu từ nước ngoài nên yên tâm về chất lượng và giá cả. Đặc biệt khi chị muốn bán hàng sẽ được giá ưu đãi, nhập số lượng lớn cũng có”. Thế nhưng khi phóng viên hỏi là mặt hàng này có vi phạm pháp luật hay không? Nhân viên tư vấn này hồn nhiên bảo: “Em bán hơn 1 năm nay rồi nhưng chẳng có vấn đề gì, em cũng vừa dùng vừa bán kiếm thêm thu nhập”.

Thế nhưng, trong lúc khai thác nhân vật, phóng viên được biết là một học sinh lớp 11 tại một trường trên địa bàn Hà Nội. Cậu học sinh này cũng cho biết, chủ yếu tệp khách hàng của mình là học sinh cùng trường và khác trường.

Đối với nhiều người trẻ, đặc biệt là học sinh cấp THCS, THPT, thuốc lá điện tử được coi là một trào lưu. Thuốc lá điện tử đang dần len lỏi trong đời sống học sinh với nhiều chiêu thức. Thời gian gần đây, nhiều trường học trên địa bàn Hà Nội vừa phát đi cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo nguy hiểm mới xuất hiện, đó là việc kẻ lạ dụ trẻ em dùng thuốc lá điện tử.

Đối tượng buôn bán thuốc lá điện tử tràn lan trên mạng xã hội

Gần đây nhất, theo một số phụ huynh Trường Tiểu học Lại Yên (huyện Hoài Đức, Hà Nội), khoảng một tuần trước có 5 đối tượng là nữ mang thuốc lá điện tử đến mời gọi các em hút thử ở công viên với hứa hẹn: "Hút và rủ thêm người hút sẽ được tặng luôn điếu thuốc lá điện tử và thêm 50.000 đồng". Chia sẻ với báo chí, cô Phí Thị Phương Nga - Phó hiệu trưởng Trường Tiểu học Lại Yên cho biết, ngay sau khi nhận được thông tin phản ánh từ một số phụ huynh về việc con cầm thuốc lá điện tử, nhà trường lập tức phát thông báo cảnh giác.

Liên tiếp nhiều trường hợp nhập viện sau khi hút thuốc lá điện tử

Thuốc lá điện tử đã và đang từng bước thâm nhập vào môi trường học đường từ THCS đến THPT. Việc sử dụng các chất kích thích, chất gây nghiện ở học đường hiện nay đang là hiện tượng đáng báo động. Thời gian gần đây có quá nhiều trường hợp học sinh nhập viện sau khi sử dụng thuốc lá điện tử.

Trường hợp cụ thể, ngày 13/4, Bệnh viện Bãi Cháy thông tin vừa tiếp nhận 4 trường hợp bệnh nhân là học sinh nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử. Cả bốn bệnh nhân nhân Khai thác tiền sử các bệnh nhân, trước vào viện 1 giờ, các em có sử dụng thuốc lá điện tử (chưa rõ loại và chưa rõ nguồn gốc). Sau sử dụng xuất hiện cảm giác choáng váng, khó chịu toàn thân, bủn rủn, run tay chân, tức ngực, khó thở, buồn nôn, nôn số lượng nhiều. đều sinh năm 2008, vào viện trong tình trạng mệt mỏi, khó chịu toàn thân, bủn rủn chân tay. Các bác sĩ chuẩn đoán cả 4 học sinh đều bị ngộ độc thuốc lá điện tử.

Hay ngày 7/4, Công an quận Hà Đông (Hà Nội) thông tin, liên tiếp xảy ra việc các cháu học sinh của trường THPT Hà Đông phải nhập viện cấp cứu vì liên quan đến thuốc lá điện tử. Cụ thể ngày 4/4, 3 em học sinh lớp 10 của Trường THPT Hà Đông là N.C.Đ, N.T.H, N.H.T sau khi uống chai nước Fuze tea trà chanh sả của học sinh V.N.A thì có biểu hiện mệt, buồn nôn, khó chịu, nóng trong người. Ngay lập tức, các em được nhà trường đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện 103. Đồng thời, qua xác minh, học sinh N.C.Đ thừa nhận, đã nhỏ 2 giọt tinh dầu thuốc lá điện tử vào chai nước để trêu đùa bạn bè. Cũng trong ngày (4/4) tại Trường THPT Hà Đông, sau khi sử dụng pod hút thuốc lá điện tử của học sinh N.T.H lớp 11, học sinh N.T.D, lớp 11 bên cạnh đã có biểu hiện choáng, mệt và ngã ra sàn lớp học.

Tác hại khôn lường của thuốc lá điện tử

Trao đổi với phóng viên về tác hại của thuốc lá điện tử, ThS. BS nội trú chuyên ngành Ung thư Phan Hữu Kiệm, khoa Nội IV - BV Phổi Hà Nội cho rằng, loại thuốc lá thế hệ mới này đang thu hút giới trẻ và có thể làm ảnh hưởng đến tương lai của cả một thế hệ nếu không có những biện pháp ngăn chặn kịp thời.

Bác sĩ cho biết trong thuốc lá điện tử có những chất nào? Và trong đó chất nào gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người?

Thuốc lá điện tử có thành phần chính là nicotine, chất này được hòa tan trong dung môi Propylene Glycol và/hoặc Glycerin, ngoài ra còn kết hợp thêm với hương liệu. Có tới hơn 15 nghìn loại hương liệu khác nhau để tạo ra các mùi vị phong phú cho thuốc lá điện tử, kết hợp với thiết kế bắt mắt, thời trang và hiện đại càng thu hút người dùng, nhất là các đối tượng trẻ với tâm lý muốn thể hiện sự cá tính và độc đáo.

Trong đó Nicotine là chất gây nghiện cao, độc hại, gây bệnh hô hấp, tim mạch, tiêu hóa. Chất Propylene glycol được coi là an toàn cho thực phẩm nhưng không phải để hít; khi được đun nóng và hóa hơi trong thuốc lá điện tử có thể tạo thành propylene oxide, một chất gây ung thư. Chất Glycerin khi được đun nóng và hóa hơi, tạo thành acrolein, có thể gây kích ứng đường hô hấp trên. Ngoài ra còn có một số hương liệu có thể là chất độc hại và có thể thêm một số chất gây nghiện khác như cocain, heroin, methamphetamine… với mục đích xấu.

Với nhiều chất độc hại như vậy, theo bác sĩ hút thuốc lá điện tử có thể mắc những bệnh gì khi sử dụng, đặc biệt đối với trẻ vị thành niên?

Trong thuốc lá điện tử, nicotine được tổ chức FDA xếp nicotine vào nhóm chất gây nghiện chủ yếu, tương tự heroin và cocain. Các hương liệu cũng à một yếu tố gây nghiện mới. Các chất gây nghiện ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ, nhất là ở thanh thiếu niên, dẫn đến những rối loạn về tâm lý – hành vi, ảnh hưởng đến sinh hoạt, học tập bình thường.

Còn các chất hóa học bị biến đổi trong quá trình nung nóng và hóa hơi của thuốc lá điện tử gồm: propylene oxide, acrolein, acetaldehyde, formaldehyde, acetamide, hạt bụi kim loại (đồng, nickel, bạc…), hạt bụi silicate…, kết hợp cùng với nicotine, chúng gây ra nhiều tác hại. Trước hết là đối với hệ thống hô hấp, người dùng có thể bị kích ứng, tổn thương biểu mô đường hô hấp, viêm phổi, tình trạng thiếu oxy mô kéo dài, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, tăng nguy cơ phổi nhiễm virus, vi khuẩn, đặc biệt là lao phổi do suy giảm hệ miễn dịch.

Ngoài ra còn có nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch (xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, đột quỵ, rối loạn nhịp tim, đột tử, nhồi máu cơ tim, phình động mạch chủ, viêm tắc động mạch chi), tai biến mạch máu não, động kinh, các bệnh về răng miệng, tiêu hóa, các bệnh lý ung thư (ung thư phổi, họng, thanh quản, thực quản, tuyến tụy, tử cung, cổ tử cung, thận, bàng quang, ruột và trực tràng), ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản ở cả nam và nữ (vô sinh, giảm khả năng tình dục, sự phát triển bất thường của thai nhi, sảy thai…). Đối với thanh thiếu niên, việc tiếp cận và sử dụng thuốc lá điện tử dễ dàng từ lứa tuổi rất sớm sẽ dẫn đến việc tích lũy độc tính lâu dài nên các bệnh lý nói trên có thể xuất hiện sớm hơn khi so sánh với các thế hệ trước đây.

ThS. BS nội trú chuyên ngành Ung thư Phan Hữu Kiệm, khoa Nội IV - BV Phổi Hà Nội

Việc bảo quản và sử dụng dụng cụ thuốc lá điện tử không đảm bảo vệ sinh có thể khiến người dùng bị nhiễm một số nội độc tố nấm (1,3)-beta-D-glucans và vi khuẩn lipopolysaccharides.

Ngoài ra dụng cụ thuốc lá điện tử có thể gây nổ, bỏng, chấn thương. Thuốc lá điện tử tiện dụng với các ống dung dịch được đóng gói cho hàng trăm hơi hút, hầu như không có định lượng về nồng độ nicotine trong mỗi ml. Điều này dẫn đến nguy cơ người sử dụng tăng liều lượng, mức độ dung nạp nicotine và gây nguy cơ ngộ độc cấp tính.

Nói chung, thuốc lá điện tử có tác hại đối với tất cả mọi người gần như ảnh hưởng tới mọi cơ quan trong cơ thể. Đối với trẻ vị thành niên thì yếu tố khác biệt so với các đối tượng khác ở chỗ sự phát triển thể chất, tâm lý, tư duy, hành vi của các em chưa hoàn thiện, việc sử dụng thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng sẽ dẫn đến những thay đổi bất thường trong quá trình hoàn thiện các yếu tố đó.

Hiện nay có nhiều ý kiến cho rằng, sử dụng thuốc lá điện tử cũng gây nghiện, theo bác sĩ là có thật hay không?

Theo các thông tin ở trên thì có thể khẳng định thuốc lá điện tử cũng gây nghiện, thậm chí cách thức gây nghiện còn tinh vi hơn thuốc lá truyền thống.

Mượn danh nghĩa là thay thế thuốc lá truyền thống, ít độc tính hơn, cùng với thiết kế bắt mắt, thời trang kèm theo mùi vị phong phú, thuốc lá điện tử tạo cho mình một vỏ bọc hấp dẫn tưởng chừng vô hại, thu hút giới trẻ với khát khao thể hiện bản thân.

Ngoài nicotine thì hương liệu cũng là một yếu tố gây nghiện mới, chưa kể đến người ta có thể bổ sung các thành phần gây nghiện khác vào trong thuốc lá vì thực tế thì việc kiểm soát chất lượng thuốc lá điện tử của Việt Nam gần như là không.

Thời gian gần đây, có một số trường hợp trẻ em sau khi sử dụng thuốc lá điện tử có biểu hiện mệt, buồn nôn, ngã ra sàn lớp học... phải nhập viện cấp cứu. Bác sĩ có thể cho biết những nguyên nhân cơ bản nào dẫn đến tình trạng này không?

Nhìn chung, nếu lần đầu sử dụng thuốc lá điện tử, cơ thể có thể chưa quen với sự kích thích quá mức từ nicotine tới hệ thần kinh dẫn tới những biểu hiện bất thường của nhiều hệ cơ quan. Dân dã mà nói thì là phê thuốc lần đầu. Ngoài ra việc sử dụng quá liều lượng nicotine khó mà kiểm soát được liều lượng nicotine trong thuốc lá điện tử. Đặc biệt các thành phần độc hại có thể có trong thuốc lá điện tử chất gây nghiện khác như heroin, cocain, methamphetamine… mà chúng ta cần cảnh giác.

WHO cảnh báo mối nguy hại của thuốc lá điện tử

Triệt phá kho thuốc lá điện tử không rõ nguồn gốc

Cà Mau: Thu giữ hàng nghìn sản phẩm liên quan đến thuốc lá điện tử nhập lậu