Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ lao đao vì thiếu nhân lực tay nghề cao

Tuy nhiên, sự thiếu hụt lao động kỹ thuật chất lượng cao trong ngành công nghiệp hỗ trợ (CNHT) lại trở thành rào cản lớn, khiến nhiều doanh nghiệp khó tận dụng được thời cơ này.

Hiện cả nước có khoảng 2.000 doanh nghiệp CNHT, nhưng chưa đến 300 đơn vị tham gia được vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn lớn như Samsung, Toyota, LG hay Canon. Nguyên nhân chủ yếu đến từ tình trạng khan hiếm nhân lực kỹ thuật cao, đặc biệt trong các lĩnh vực cơ khí chính xác, linh kiện ô tô và điện tử.

Theo Bộ Công Thương, mỗi năm nhu cầu kỹ sư và kỹ thuật viên tăng 8–10%, nhưng nguồn cung mới chỉ đáp ứng được khoảng 40–50%. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp phải tự đào tạo lại hoặc thuê chuyên gia nước ngoài với chi phí cao.

Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ lao đao vì thiếu nhân lực tay nghề cao

Thực tế, chương trình đào tạo tại nhiều trường nghề và đại học kỹ thuật vẫn nặng lý thuyết, trong khi trang thiết bị lại lạc hậu so với công nghệ mà doanh nghiệp đang sử dụng. “Sinh viên mới ra trường thường mất ít nhất 6 tháng để làm quen với dây chuyền hiện đại, dẫn đến chậm tiến độ sản xuất và tốn kém chi phí,” bà Tô Thị Hồng Lĩnh, đại diện một doanh nghiệp CNHT chia sẻ.

Các chuyên gia cho rằng, lời giải cho bài toán nhân lực CNHT là sự gắn kết chặt chẽ hơn giữa doanh nghiệp – nhà trường – nhà nước. Doanh nghiệp cần tham gia ngay từ khâu xây dựng chương trình đào tạo, “đặt hàng” kỹ năng mà họ cần. Nhà trường phải đổi mới chương trình, tăng cường thực hành và đầu tư máy móc hiện đại. Nhà nước đóng vai trò định hướng, tạo chính sách khuyến khích như hỗ trợ kinh phí hoặc miễn giảm thuế cho doanh nghiệp tham gia đào tạo nhân lực.

Một số mô hình hợp tác mới đã được triển khai, như việc các trường đại học liên kết với Samsung, Toyota để cho sinh viên thực hành ngay tại nhà máy. Đây được xem là tín hiệu tích cực, cần được nhân rộng để rút ngắn khoảng cách giữa đào tạo và thực tiễn.

Trong bối cảnh sản xuất đang bước vào kỷ nguyên xanh và số hóa, yêu cầu với lao động CNHT không chỉ dừng ở tay nghề kỹ thuật mà còn mở rộng sang công nghệ số, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo và các tiêu chuẩn sản xuất bền vững.

Theo PGS.TS Nguyễn Minh Đức, chỉ khi nguồn nhân lực được đào tạo đúng nhu cầu, công nghiệp hỗ trợ Việt Nam mới có thể bứt phá, trở thành động lực quan trọng cho tiến trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa.