Các loại đồ uống phổ biến làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ

Nước trái cây công nghiệp

Dù được dán nhãn “100% nước trái cây”, nhiều loại nước ép đóng chai chứa lượng đường tự nhiên rất cao (fructose), tương đương hoặc thậm chí cao hơn cả nước ngọt có ga.

Dù được dán nhãn “100% nước trái cây”, nhiều loại nước ép đóng chai chứa lượng đường tự nhiên rất cao.

Theo một nghiên cứu trên American Journal of Clinical Nutrition, lượng fructose cao trong nước ép trái cây đóng chai vẫn có thể làm tăng lượng mỡ trong gan, dù không chứa đường bổ sung.

Nước ngọt có ga

Theo nghiên cứu đăng trên Journal of Hepatology, việc tiêu thụ nước ngọt chứa đường fructose cao (đặc biệt là si-rô ngô cao fructose – HFCS) có liên quan mật thiết đến quá trình tích tụ mỡ trong gan và tăng nguy cơ kháng insulin.

Fructose được chuyển hóa chủ yếu tại gan. Khi tiêu thụ quá mức (trên 50g/ngày), gan không thể xử lý kịp lượng đường này, dẫn đến việc chuyển hóa thành triglyceride – một dạng mỡ – và tích tụ trong tế bào gan, gây nên gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

Một nghiên cứu từ Hepatology cho thấy, người uống từ một lon nước ngọt mỗi ngày có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ cao hơn tới 61% so với người không sử dụng. Đáng chú ý, nguy cơ này vẫn hiện diện ngay cả ở người có chỉ số BMI bình thường, cho thấy nước ngọt là yếu tố độc lập gây tổn thương gan.

Đồ uống thể thao (sports drinks)

Các loại nước uống thể thao thường được thiết kế cho vận động viên nạp lại năng lượng, thường chứa nhiều đường tinh luyện và natri.

Nếu không thực sự vận động cường độ cao, việc tiêu thụ những đồ uống này khiến tích tụ calo rỗng và đường, góp phần gây rối loạn chuyển hóa và tăng tích mỡ ở gan.

Rượu bia

Ngay cả lượng rượu bia nhỏ cũng có thể gây tổn thương gan, đặc biệt ở những người đã có gan nhiễm mỡ nền. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), rượu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm gan, xơ gan và tăng stress oxy hóa – yếu tố thúc đẩy quá trình hoại tử tế bào gan.

Ngay cả lượng rượu bia nhỏ cũng có thể gây tổn thương gan.

Một tổng quan từ Liver International cho biết, người đã có NAFLD và tiêu thụ dưới 20g rượu/ngày (tương đương 1 lon bia) vẫn có nguy cơ cao gấp đôi tiến triển sang viêm gan mỡ và xơ hóa gan so với người không uống rượu.

Nước tăng lực

Nước tăng lực chứa hàm lượng cao đường tinh luyện, caffeine và các chất kích thích như taurine, guarana... Các thành phần này có thể gây rối loạn chuyển hóa lipid, tăng huyết áp, tăng nhịp tim và làm tổn thương gan thông qua cơ chế stress oxy hóa và phá hủy ty thể.

Một nghiên cứu đăng trên Clinical Nutrition cho thấy, những người uống nước tăng lực 3–4 lần/tuần có nguy cơ tăng gấp đôi tình trạng gan nhiễm mỡ kèm viêm gan. Đặc biệt ở người trẻ thường xuyên sử dụng nước tăng lực để học hoặc làm việc khuya, nguy cơ rối loạn chuyển hóa gan - mỡ cao hơn 38% so với nhóm không sử dụng.

Trà sữa và cà phê pha sẵn nhiều đường, kem

Trà sữa, cà phê đóng chai và các loại đồ uống pha sẵn khác thường chứa lượng đường tinh luyện, chất béo bão hòa và HFCS rất cao – những yếu tố trực tiếp gây tích tụ mỡ trong gan.

Một ly trà sữa trung bình cung cấp từ 300–400 kcal, phần lớn đến từ đường và chất béo nhân tạo. Việc tiêu thụ thường xuyên các loại đồ uống này không chỉ làm tăng nguy cơ NAFLD mà còn liên quan đến tăng men gan (ALT), viêm gan mạn tính và nguy cơ mắc đái tháo đường type 2 – theo báo cáo của Hiệp hội Gan châu Âu (EASL) năm 2023.

Việc tiêu thụ các loại đồ uống nhiều đường, cồn và chất kích thích không chỉ ảnh hưởng đến cân nặng mà còn trực tiếp gây tổn thương gan, đặc biệt với người có nguy cơ hoặc đang mắc NAFLD. Việc hạn chế và thay thế bằng nước lọc, trà thảo mộc không đường, hoặc các loại nước tự nhiên không chứa chất phụ gia là lựa chọn an toàn và có lợi cho sức khỏe gan.

Những thực phẩm nên và không nên ăn vào bữa tối để tốt cho gan

Điểm mặt những thức ăn là "kẻ thù thầm lặng" của gan

Những thói quen làm hại gan