Siết chặt quy định với hoạt động livestream bán hàng: Đề xuất cấm nhiều trường hợp

Tại phiên họp sáng 3/11, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, đã trình bày Tờ trình dự án Luật Thương mại điện tử (sửa đổi) – trong đó đề xuất nhiều quy định mới nhằm kiểm soát hoạt động livestream bán hàng và ngăn chặn tình trạng lợi dụng nền tảng số để kinh doanh gian dối, vi phạm pháp luật.

Theo Bộ Công Thương, thương mại điện tử Việt Nam đang duy trì tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ, xếp thứ 3 Đông Nam Á về quy mô năm 2024 và thứ 5 thế giới về tốc độ tăng trưởng năm 2022. Từ mức 2,97 tỷ USD năm 2014, quy mô thị trường đã đạt 25 tỷ USD vào năm 2024, chiếm khoảng 10% tổng doanh thu hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước. Sự bùng nổ của công nghệ, đặc biệt là các nền tảng mạng xã hội, đã thúc đẩy hình thức livestream bán hàng trở thành kênh tiếp cận khách hàng phổ biến của nhiều doanh nghiệp và cá nhân.

Tuy nhiên, bên cạnh những đóng góp tích cực, hoạt động này cũng phát sinh nhiều vấn đề: quảng cáo sai sự thật, bán hàng giả, hàng kém chất lượng, sử dụng ngôn ngữ phản cảm hoặc vi phạm đạo đức xã hội. Chính vì vậy, dự thảo Luật Thương mại điện tử (sửa đổi) lần này hướng tới thiết lập khuôn khổ pháp lý rõ ràng hơn cho lĩnh vực kinh doanh mới mẻ nhưng nhiều rủi ro này.

Siết chặt quy định với hoạt động livestream bán hàng: Đề xuất cấm nhiều trường hợp

Ngăn chặn kịp thời các livestream vi phạm

Theo Điều 20 của dự thảo luật, các nền tảng thương mại điện tử sẽ phải có trách nhiệm ngăn chặn, dừng phát trực tuyến hoặc gỡ bỏ nội dung khi phát hiện livestream vi phạm trong các trường hợp cụ thể như:

Livestream chứa nội dung, hình ảnh, trang phục, ngôn ngữ trái thuần phong mỹ tục hoặc vi phạm pháp luật.

Livestream quảng bá, rao bán hàng hóa cấm lưu thông, hàng hóa đang bị tạm dừng lưu thông hoặc hàng hóa, dịch vụ bị cấm quảng cáo.

Livestream sản phẩm có khả năng gây mất an toàn, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng nhưng không có cảnh báo rõ ràng.

Ngoài ra, các nền tảng còn có nghĩa vụ lưu trữ dữ liệu hình ảnh, âm thanh của buổi livestream trong ít nhất 1 năm kể từ thời điểm phát sóng, để phục vụ công tác kiểm tra và truy xuất khi có yêu cầu từ cơ quan quản lý.

Quy định chặt chẽ với người bán và người thực hiện livestream

Dự thảo luật yêu cầu người bán hàng livestream phải chứng minh đủ điều kiện kinh doanh, cung cấp giấy tờ hợp lệ về chất lượng sản phẩm, hàng hóa, đồng thời đảm bảo nội dung bán hàng phù hợp với quảng cáo đã được xác nhận.

Đối với người thực hiện livestream, dự thảo luật nêu rõ: không được cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại, chính sách bảo hành…; đồng thời phải tuân thủ chuẩn mực đạo đức, văn hóa trong phát ngôn, hình ảnh và hành vi khi giới thiệu sản phẩm.

Theo đánh giá của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, quy định về livestream bán hàng và tiếp thị liên kết trong dự thảo Luật Thương mại điện tử là cần thiết, song cần làm rõ ranh giới điều chỉnh giữa luật này với Luật An ninh mạng, Luật An toàn thông tin mạng, Luật Quảng cáo và Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng để tránh chồng chéo.

Việc bổ sung các điều khoản về kiểm soát livestream bán hàng được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý chặt chẽ và minh bạch hơn cho hoạt động kinh doanh trực tuyến – một lĩnh vực đang tăng trưởng nhanh nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Qua đó, nâng cao tính chuyên nghiệp của người bán, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và góp phần xây dựng môi trường thương mại điện tử lành mạnh, bền vững, thúc đẩy kinh tế số Việt Nam phát triển đúng hướng.