Livestream bán hàng: Từ xu hướng tất yếu đến yêu cầu luật hóa

Cùng với sự bùng nổ của livestream bán hàng là những khoảng trống pháp lý, dẫn đến nhiều hệ lụy về chất lượng hàng hóa, thuế và quyền lợi người tiêu dùng.

Tại phiên thẩm tra sơ bộ Dự án Luật Thương mại điện tử, nhiều ý kiến thống nhất rằng đã đến lúc phải luật hóa hoạt động livestream bán hàng – từ một xu hướng tự phát trở thành một phần chính thức trong khung khổ pháp luật, nhằm tạo lập sự minh bạch và công bằng trên thị trường.

Khoảng trống pháp lý giữa bùng nổ thị trường

Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương), thương mại điện tử tại Việt Nam đang duy trì tốc độ tăng trưởng 20–25% mỗi năm, chiếm gần 10% tổng mức bán lẻ. Livestream bán hàng đóng góp không nhỏ vào con số này, đặc biệt ở các ngành hàng tiêu dùng nhanh, mỹ phẩm, thời trang.

Song song với đó, nhiều vấn đề nảy sinh: sản phẩm quảng cáo sai công dụng, hàng giả, hàng nhái, tình trạng trốn thuế và thiếu minh bạch trong giao dịch. Một số vụ việc gần đây cho thấy hậu quả trực tiếp đến sức khỏe và niềm tin của người tiêu dùng, đồng thời tạo môi trường cạnh tranh thiếu công bằng với các doanh nghiệp kinh doanh chân chính.

Livestream bán hàng: Từ xu hướng tất yếu đến yêu cầu luật hóa

Đưa livestream bán hàng vào khuôn khổ

Dự thảo Luật Thương mại điện tử lần này đã dành riêng 5 điều quy định về hoạt động livestream và tiếp thị liên kết. Các nội dung nổi bật gồm:

Yêu cầu sàn thương mại điện tử và nền tảng phát trực tuyến phải xác thực danh tính người livestream, giám sát nội dung và xử lý vi phạm kịp thời.

Người livestream bán hàng phải cung cấp thông tin trung thực, không được thổi phồng hoặc gây nhầm lẫn về giá trị, công dụng sản phẩm.

Doanh nghiệp, người bán có nghĩa vụ chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa, dịch vụ trước khi đưa vào phát sóng.

Các đơn vị trung gian trong mô hình tiếp thị liên kết phải có trách nhiệm định danh, kiểm soát và gỡ bỏ nội dung sai phạm.

Những quy định này được kỳ vọng sẽ “siết chặt” trách nhiệm của từng bên trong chuỗi kinh doanh trực tuyến, từ nhà cung cấp sản phẩm, nền tảng thương mại đến cá nhân livestream.

Theo Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên, việc hoàn thiện luật là khó tránh khỏi những tranh luận, bởi thương mại điện tử là lĩnh vực mới, thay đổi nhanh. Ngay cả nhiều quốc gia phát triển cũng từng “trả giá” để theo kịp thực tiễn. Việt Nam lựa chọn cách tiếp cận linh hoạt: những lĩnh vực đã có luật chuyên ngành thì áp dụng, còn khoảng trống mới sẽ do Luật Thương mại điện tử điều chỉnh.

Việc luật hóa livestream bán hàng không chỉ nhằm quản lý, mà quan trọng hơn là đặt nền móng để thương mại điện tử phát triển bền vững, minh bạch và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Với cộng đồng doanh nghiệp, đây cũng là cơ hội tái khẳng định uy tín thương hiệu, nâng cao tính cạnh tranh và hướng tới thị trường trực tuyến lành mạnh hơn.