Cẩn trọng khi thưởng thức hải sản mùa du lịch

Nhiều ca ngộ độc nguy hiểm do ăn nhầm

So biển có hình dạng giống sam nhưng chứa độc tố thần kinh cực mạnh Tetrodotoxin – dễ gây nhầm lẫn nguy hiểm nếu không phân biệt rõ.

Khi nhu cầu tiêu dùng hải sản gia tăng vào mùa hè, nguy cơ ngộ độc từ các sinh vật biển có độc cũng tăng theo. Một trường hợp đáng chú ý gần đây là bệnh nhân bị ngộ độc Tetrodotoxin – loại độc tố thần kinh cực mạnh – sau khi ăn nhầm so biển, tưởng nhầm là sam biển. Dù hình dáng tương đồng, so biển lại chứa lượng lớn Tetrodotoxin – chất không bị phá hủy bởi nhiệt và có độc lực rất mạnh, chỉ cần một lượng nhỏ cũng có thể gây tử vong.

Theo thông tin từ Bệnh viện Đa khoa khu vực Cẩm Phả, người bệnh nhập viện trong tình trạng rối loạn thần kinh và được chẩn đoán ngộ độc Tetrodotoxin độ 2. Đây là loại độc tố có khả năng hấp thu nhanh qua đường tiêu hóa, thường phát tác chỉ sau 10–45 phút. Các biểu hiện có thể bao gồm: tê quanh miệng, tê lan tứ chi, buồn nôn, tiêu chảy, tăng tiết nước bọt, tụt huyết áp, liệt cơ hô hấp, hôn mê và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Ngoài so biển, Tetrodotoxin còn xuất hiện trong các loài hải sản như cá nóc, bạch tuộc đốm xanh – những sinh vật mang độc tố tự nhiên mạnh, rất khó nhận biết bằng mắt thường. Trong khi đó, thói quen tiêu dùng hải sản theo cảm quan hoặc sở thích – không phân biệt rõ độc tính – vẫn khá phổ biến.

Không chỉ ngộ độc, hải sản còn là nhóm thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng cao. Các loại như tôm, cua, sam, nghêu... chứa những loại protein “lạ” với cơ thể người. Khi protein này xâm nhập, hệ miễn dịch có thể hiểu nhầm là chất có hại và phản ứng bằng cách sinh ra kháng thể, giải phóng histamin – chất trung gian gây dị ứng. Biểu hiện dị ứng có thể từ nhẹ như mẩn ngứa, nổi mề đay, buồn nôn đến nặng như khó thở, sốc phản vệ.

Sốc phản vệ là phản ứng dị ứng cấp tính cực kỳ nguy hiểm, có thể khiến người bệnh tụt huyết áp nhanh, nổi vân tím, mạch nhanh yếu, da tái, rối loạn ý thức... và cần được cấp cứu khẩn cấp. Các chuyên gia y tế khuyến cáo: những người có tiền sử dị ứng hải sản cần đặc biệt thận trọng, vì mức độ phản ứng thường nặng dần sau mỗi lần tiếp xúc.

Chủ động phòng tránh để không gặp biến chứng

Người tiêu dùng nên lựa chọn hải sản tươi, rõ nguồn gốc và tránh dùng chung với thực phẩm giàu vitamin C để đảm bảo an toàn.

PGS.TS Nguyễn Thị Vân Hồng – nguyên Phó Trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai, giảng viên bộ môn Tiêu hóa Trường Đại học Y Hà Nội – nhấn mạnh: chủ quan với dị ứng hoặc ngộ độc hải sản là sai lầm nghiêm trọng. Trên thực tế, không ít người từng bị dị ứng vẫn tiếp tục ăn hải sản với tâm lý “ăn quen sẽ khỏi”, trong khi các phản ứng thường diễn tiến nặng hơn sau mỗi lần tái tiếp xúc.

Với các trường hợp dị ứng nhẹ như mẩn đỏ, tiêu chảy, buồn nôn... người bệnh có thể theo dõi tại nhà. Tuy nhiên, nếu xuất hiện triệu chứng nặng như khó thở, tay chân lạnh, phồng rộp da, mạch nhanh, cần đưa đến cơ sở y tế ngay. Trường hợp bị tiêu chảy nhiều cần bù nước đúng cách và tuyệt đối không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.

Để phòng ngừa rủi ro, người dân nên tránh tiêu thụ các loại hải sản lạ hoặc chưa từng ăn trước đó, nhất là khi đi du lịch biển. Cần cảnh giác với hải sản đánh bắt từ vùng biển ô nhiễm, có thủy triều đỏ – môi trường tiềm ẩn nguy cơ nhiễm tảo độc, đặc biệt với các loài hai mảnh vỏ như sò, nghêu, ngao... vốn rất khó nhận biết độc tố bằng mắt thường. Ngoài ra, cần lựa chọn cơ sở ăn uống uy tín, sạch sẽ, có nguồn gốc hải sản rõ ràng; tránh tiêu dùng thực phẩm nghi ngờ kém tươi.

Một lưu ý quan trọng khác: không nên ăn hải sản cùng lúc với các thực phẩm giàu vitamin C. Bởi asen pentavalent – một hợp chất có trong hải sản ở mức an toàn – có thể bị chuyển hóa thành thạch tín (asen trioxide) khi gặp lượng lớn vitamin C, dẫn đến ngộ độc cấp tính cực kỳ nguy hiểm. Đây là kiến thức chưa phổ biến rộng rãi nhưng rất cần thiết trong văn hóa ẩm thực hiện đại.

Với trẻ nhỏ, phụ huynh nên thận trọng khi cho ăn hải sản lần đầu. Cách tốt nhất là thử lượng nhỏ để quan sát phản ứng trước khi tăng dần khẩu phần. Với người có cơ địa dị ứng, cần mang theo thuốc chống dị ứng trong suốt chuyến đi. Trong tình huống khẩn cấp như thở yếu, tím tái, ngừng thở, người thân cần thực hiện hô hấp nhân tạo và đưa đến bệnh viện ngay lập tức.

Hiện nay, chưa có thuốc giải độc đặc hiệu cho ngộ độc Tetrodotoxin hay sốc phản vệ do hải sản. Việc điều trị chủ yếu dựa vào hồi sức tích cực và xử lý triệu chứng. Do đó, nhận biết sớm dấu hiệu nguy hiểm và chủ động phòng tránh luôn là biện pháp hiệu quả và an toàn nhất để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng trong mỗi chuyến du lịch biển.

Đưa du lịch tàu biển thành ngành mũi nhọn

Du lịch xanh trở thành chiến lược thương hiệu mới

Giữ hồn di sản trong không gian mới: Chìa khóa phát triển bền vững sau sáp nhập tỉnh

Du lịch Việt hậu sáp nhập: Thời cơ vàng hay bài toán phối hợp?

Đại hội Đảng bộ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa lần IV