Bạch hoa xà thiệt thảo còn có tên là cỏ lưỡi rắn trắng, bồi ngòi bò, xà thiệt thảo, xà châm thảo, long thiệt thảo...Tên khoa học là Hedyotis diffusa Willd thuộc họ cà phê.
Bạch hoa xà thiệt thảo là loại cỏ mọc bò, sống hàng năm, có thể cao tới 30-40cm. Lá mọc đối, hơi thuôn dài, không có cuống lá, có khía răng ở đỉnh. Hoa mọc đơn độc hoặc thành đôi ở kẽ lá, có màu trắng. Quả nang khô dẹt ở đầu, có nhiều hạt màu nâu nhạt. Cây thường mọc hoang nơi đất ẩm ướt. Ngay tại Hà Nội cũng thấy cây này mọc.
 |
Cây bạch hoa xà thiệt thảo dễ nhầm lẫn với các cây lưỡi rắn – Vương thái tô, cây xương cá, cây an điền (Oldenlandia corymbosa L., Hedyotis corymbosa (L.) Lamk.) cùng họ.
Bộ phận dùng: Toàn cây, thu hái vào mùa hè, thu, rửa sạch rồi phơi hoặc sấy khô.
Theo Đông y, bạch hoa xà thiệt thảo có vị ngọt, đắng, tính hàn, quy vào các kinh vị, đại tràng, tiểu tràng và có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi thấp, tán ứ, chống u.
Cây bạch hoa xà thiệt thảo có thành phần hóa học là các osid như scandosid methyl ester, asperulosid, methyl ester, 6.0.p coumaroyl scandosid, 6.0. feruscandosid methyl ester, 6.0. p.coumaroylscarđosid methyl ester, các acid asperulosidic, oleanolic, deacetyl – asperulosidic, p.coumaric, p. sitosterol, stigmasterol và sitosterol – o – glucose.
 |
Theo y học hiện đại, bạch hoa xà thiệt thảo có tác dụng ức chế tế bào ung thư lymphô, bạch cầu hạt và bạch cầu đơn nhân, tế bào carcinom ức chế hiện tượng gây đột biến do afla toxin B1 tạo ra. Một tác dụng nữa của bạch hoa xà thiệt thảo là có tác dụng ức chế miễn dịch.
Ở nước ta, loài cây này được dùng chữa rắn cắn, sởi, đậu.
Ở Ấn Độ, bạch hoa xà thiệt thảo được dùng làm thuốc chữa bệnh gan mật, vàng da, sốt, lậu, máu xấu.
Ở Trung Quốc, đây là vị thuốc chống viêm, chữa phế nhiệt, hen suyễn, viêm họng, viêm amidan, viêm đường tiết niệu, viêm vùng chậu. Dùng ngoài để chữa vết thương, rắn cắn, côn trùng đốt, đau lưng, đau khớp. Ngoài ra, nó còn được dùng điều trị bổ trợ trong ung thư dạ dày, trực tràng, ung thư gan thời kỳ đầu.
 |
Bài thuốc có bạch hoa xà thiệt thảo:
Chữa viêm họng: Bạch hoa xà thiệt thảo 30g, bồ công anh 20g, kim ngân hoa 20g, cam thảo dây 10g. Sắc uống ngày 1 thang, chia uống 3 lần trong ngày.
Chữa phù thũng, sung huyết: Bạch hoa xà thiệt thảo 40g, rễ cỏ tranh 30g, râu ngô 20g, cam thảo dây 10g. Sắc uống ngày 1 thang, chia uống 3 lần trong ngày.
Hỗ trợ chữa viêm gan vàng da: Bạch hoa xà thiệt thảo 60g, chó đẻ răng cưa 30g, nhân trần 20g, cam thảo dây 10g. Sắc uống ngày 1 thang, chia uống 3 lần trong ngày.
Hỗ trợ chữa bệnh sỏi mật: Bạch hoa xà thiệt thảo 30g, kim tiền thảo 20g, màng trong mề gà sao cách cát cho vàng 16g, cam thảo dây 10g. Sắc uống ngày 1 thang…
Chữa mụn nhọt, vết thương sưng đau: Bạch hoa xà thiệt thảo 30-60g (tương đương 125-259g dược liệu tươi). Đem sắc nước uống.
Trị ung nhọt: Bạch hoa xà thiệt thảo 120g, bán chi liên (tươi) 60g, sắc uống. Dùng ngoài, giã nát đắp lên chỗ đau.
Chữa trẻ em kinh nhiệt (sốt, co giật), khó ngủ: Bạch hoa xà thiệt thảo tươi, giã nát, vắt lấy nước, uống mỗi lần một thìa canh, ngày 2-3 lần.
Thuốc tiêm bạch hoa xà thiệt thảo: Mỗi ống 2 ml, dung dịch trong vàng thẫm, dùng tiêm bắp thịt, mỗi lần 2-4 ml, ngày 2 lần. Dùng chữa viêm nhiễm đường hô hấp trên, viêm amygdal, viêm phổi, viêm túi mật, viêm ruột thừa, còn dùng trong điều trị ung thư.
Mặc dù bạch hoa xà thiệt thảo có rất nhiều công dụng đối với sức khỏe. Tuy nhiên, cúng có một số trường hợp có thể không phù hợp khi sử dụng bạch hoa xà thiệt thảo. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi dùng, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ và thầy thuốc trước khi muốn dùng bất kỳ loại dược liệu hay thuốc từ dược liệu nào.
