Quý I/2021: Hơn 9 triệu người lao động chịu ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch Covid-19

Thị trường lao động đang chịu tác động xấu từ đợt bùng phát Covid-19 lần thứ ba.

Hơn 9 triệu người lao động bị tác động tiêu cực do Covid-19

Trong quý I/2021 có 9,1 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch Covid-19, trong đó nam giới chiếm 51,0% và số người trong độ tuổi từ 25 đến 54 chiếm gần hai phần ba.

Trong tổng số 9,1 triệu người bị tác động tiêu cực do Covid-19 có 540.000 người mất việc; 2,8 triệu người phải tạm nghỉ, tạm ngừng sản xuất kinh doanh; 3,1 triệu người cho biết họ bị cắt giảm giờ làm hoặc buộc phải nghỉ việc, nghỉ luân phiên; 6,5 triệu người bị giảm thu nhập.

Lao động khu vực thành thị chịu tác động nhiều hơn khu vực nông thôn với 15,6%, trong khi đó con số này ở nông thôn là 10,4%.

Nếu xét theo 3 khu vực, khu vực ít chịu tác động nhất của đại dịch là khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản với 7,5% lao động cho biết chịu tác động tiêu cực của đại dịch. Đứng thứ hai là khu vực công nghiệp và xây dựng với 16,5% lao động bị ảnh hưởng. Lao động trong khu vực dịch vụ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, chiếm tỷ lệ 20,4%.

Trong quý I/2021, số người thiếu việc làm ghi nhận được là 971.4000 người, tăng 143,2 nghìn người so với quý trước và tăng 78,7 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân do sự bùng phát dịch Covid-19 lần ba làm giảm đà phục hồi của thị trường lao động, khiến nhiều người lao động, đặc biệt là phụ nữ phải chuyển sang làm việc tại khu vực phi chính thức.

Số người và tỷ lệ thiếu việc làm trong độ tuổi các quý, giai đoạn 2019-2021.

Cũng theo Tổng cục Thống kê, số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động quý I/2021 là gần 1,1 triệu người, giảm 137,0 nghìn người so với quý trước và tăng 12,1 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động quý I/2021 là 2,42%, giảm 0,21 điểm phần trăm so với quý trước và tăng 0,08 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước.

Tỷ lệ lao động không sử dụng hết tiềm năng của Việt Nam trước khi dịch Covid-19 xuất hiện ở các quý năm 2019 chỉ ở mức 4%. Tuy nhiên, tỷ lệ này bắt đầu tăng lên khi dịch Covid-19 xuất hiện tại nước ta, chiếm 4,8% vào quý I/2020 và tăng lên mức cao nhất là 6,2% vào quý II/2020 khi dịch Covid-19 bùng phát. Khi các hoạt động kinh tế - xã hội dần được khôi phục vào cuối năm 2020, tỷ lệ lao động không sử dụng hết tiềm năng giảm xuống còn 4,4% vào quý IV/2020 và tăng lên 4,9% vào quý I/2021 khi dịch Covid-19 quay trở lại.

Thu nhập bình quân tháng của người lao động tăng

Điểm sáng đáng chú ý nhất trong thị trường lao động quý I/2021 là sự gia tăng mức thu nhập từ công việc của người lao động so với quý trước và cùng kỳ năm trước. Theo đó, thu nhập bình quân tháng của người lao động trong quý I/2021 đạt 6,3 triệu đồng, tăng so với quý trước và cùng kỳ năm trước, tăng 339 nghìn đồng so với quý trước và tăng 106 nghìn đồng so với cùng kỳ năm trước.

Bất chấp sự bùng phát của đại dịch Covid-19, thu nhập bình quân của người lao động quý I/2021 vẫn tăng so với cùng kỳ năm trước và tăng ở cả ba khu vực kinh tế. Thu nhập bình quân tháng người lao động trong khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản là 3,6 triệu đồng, tăng 181 nghìn đồng so với cùng kỳ năm trước, lao động trong khu vực công nghiệp và xây dựng có thu nhập bình quân là 7,2 triệu đồng, tăng 112 nghìn đồng và thu nhập bình quân của lao động trong khu vực dịch vụ là 7,5 triệu đồng, tăng 55 nghìn đồng so với cùng kỳ năm trước.

Thu nhập bình quân tháng người lao động theo khu vực kinh tế, quý I/2020 và quý I/2021.

Tính chung quý I/2021 so với cùng kỳ năm trước, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản ghi nhận tốc độ tăng thu nhập bình quân cao nhất, tăng 5,2%; khu vực dịch vụ có tốc độ tăng là 1,5% và khu vực công nghiệp và xây dựng có tốc độ tăng thu nhập bình quân thấp nhất, tăng 0,8%.

Mặc dù thu nhập bình quân chung tăng nhưng mức tăng này không đều giữa các ngành. Một số ngành vẫn chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19 và thu nhập của lao động trong ngành đó bị sụt giảm so với cùng kỳ năm trước. Đó là các ngành: nghệ thuật, vui chơi giải trí, giảm 5,2% (giảm 359 nghìn đồng); vận tải kho bãi giảm 2,7% (giảm 234 nghìn đồng).

Thu nhập bình quân tháng của lao động làm công ăn lương đạt 7,2 triệu đồng, tăng 556 nghìn đồng so với quý trước và tăng 132 nghìn đồng so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, một bộ phận không nhỏ lực lượng lao động tiềm năng chưa được khai thác, đặc biệt là nhóm lao động trẻ. Việc tận dụng nhóm lao động này trở nên hạn chế hơn trong bối cảnh dịch Covid-19. Nó cho biết mức độ “lệch pha” giữa cung và cầu lao động trên thị trường, phản ánh tình trạng dư cung về lao động.

Nhằm tháo gỡ khó khăn cho thị trường lao động trong bối cảnh đại dịch vẫn còn diễn biến khó lường - Tổng cục Thống kê đề xuất cần tích cực nghiên cứu triển khai ngay việc cấp hộ chiếu vaccine, xây dựng các tiêu chí cần thiết để mở cửa thị trường du lịch quốc tế; triển khai những chính sách dành riêng để thu hút các đối tượng tham gia thị trường lao động.

Một mặt góp phần nâng cao năng suất lao động xã hội nói chung và một mặt giúp cải thiện đời sống của người lao động, đồng thời góp phần tận dụng tốt hơn tiềm năng sẵn có của nguồn nhân lực.