Từ năm 2018, phế liệu nhựa nhập khẩu sẽ không được đưa vào các cảng biển trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, bằng nhiều cách khác nhau, chủ hàng vẫn nhập phế liệu về cảng Cát Lái. Đến khi bị phát hiện, chủ đơn vị bỏ cả lô hàng ở cảng, vừa gây tốn diện tích, vừa ô nhiễm môi trường.
Theo thông tin từ Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1, tính đến đầu tháng 5/2020, còn tới 2.029 container phế liệu tồn đọng tại cảng Cát Lái. Trong hàng ngàn container vô chủ, có tới 72% là container phế liệu, đang chờ ý kiến Hội đồng xử lý phế liệu tồn đọng, buộc tái xuất ra khỏi lãnh thổ Việt Nam. Đặc biệt, nhiều container chứa phế thải lẫn tạp chất, chất độc hại gây ô nhiễm môi trường.
Cụ thể gồm 363 container được cơ quan chức năng khóa trọng điểm do hàng thuộc các chuyên án; 138 container đã được doanh nghiệp mở tờ khai hải quan, nhưng không đến làm thủ tục nhận hàng; 1.528 con tainer còn lại đã được Chi cục phối hợp với các đơn vị trong Hội đồng xử lý hàng tồn đọng, thực hiện phân loại để xử lý. Đáng chú ý, trong số hơn 1.500 container phế liệu được đưa vào phân loại có đến 1.100 container phế liệu không đủ điều kiện nhập khẩu theo quy định hiện hành.
Hàng ngàn container phế thải vẫn lưu tại cảng, không ai tới nhận. Ảnh minh họa
Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 cho biết, số phế liệu này chủ yếu là màng nhựa, bao bì các loại chưa băm cắt, lẫn tạp chất; vỏ xe cũ, rác thải... Nếu các container tồn đọng mà đủ điều kiện nhập khẩu thì sẽ xử lý theo quy trình đấu giá. Trường hợp hàng không đủ điều kiện, cơ quan chức năng sẽ yêu cầu các hãng tàu chịu trách nhiệm tái xuất. Hiện nhiều chủ hàng đã bỏ trốn, không nhận hàng vì hàng không đủ điều kiện nhập khẩu; phí lưu container quá nhiều so với giá trị hàng hóa (chi phí lưu mỗi container khoảng 500.000 đồng/ngày).
Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam cho rằng, căn cứ vào quy định, các hãng tàu phải lường trước rủi ro và thận trọng trong việc chọn đối tác. Đảm bảo quy trình từ yêu cầu đơn vị thuê vận chuyển cung cấp đầy đủ giấy phép nhập khẩu lô hàng, tới yêu cầu đơn vị cam kết nhận hàng, và cả tạm ứng chi phí thì mới tiến hành vận chuyển.
Trước tình trạng trên, Cục trưởng Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh, cho biết đơn vị đã chủ động phối hợp với Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn thống kê, phân loại tìm chủ sở hữu hoặc có liên quan đến các lô hàng phế liệu. Cơ quan chức năng yêu cầu các doanh nghiệp đến chi cục hải quan xác nhận hoặc xác nhận bằng văn bản chính thức việc làm thủ tục nhận hàng và bổ sung thông tin liên quan để được nhập khẩu, hoặc tái xuất.
Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn đã giảm 80% phí lưu bãi đối với các container phế liệu. Nhờ đó phàn nào giảm được container phế liệu tại cảng trong thời gian qua.
Theo Nghị định số 40/2019/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường:
Các tổ chức, cá nhân có cơ sở sản xuất sử dụng phế liệu nhập khẩu phải đáp ứng các yêu cầu và trách nhiệm về bảo vệ môi trường quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 76 Luật Bảo vệ môi trường; có báo cáo đánh giá tác động môi trường được Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt, gồm nội dung sử dụng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất và được cấp giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường hoặc giấy phép xử lý chất thải nguy hại...
Ngoài ra, tổ chức, cá nhân còn phải có giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất theo quy định của pháp luật.
Hà Linh
