 |
Cây Keo dậu/giậu trong dân gian còn gọi với cái tên khác là Bồ kết dại, Cây muồng, Cây táo nhân. Tên khoa học Leucaena glauca Benth, thuộc phân họ Trinh nữ – tên danh pháp khoa học là Mimosaceae, họ Đậu – Fabaceae, bộ Đậu – Fabales.
Cây Keo giậu (keo rào) thuộc loại cây nhỡ, cao 2 – 4 m. Lá mọc cách, kép hai lần lông chim chẵn,, gồm nhiều lá chét nhỏ. Hoa nhỏ hợp thành hình cầu, mọc ở kẽ lá, màu trắng. Qủa loại đậu, dài và mỏng. Hạt dẹt nhẵn, màu nâu sẫm. Cây mọc hoang và được trồng àm hàng rào.
Kẹo giậu sinh trưởng và phát triển ở tất cả các hệ sinh thái của Việt Nam, nhưng tập trung nhiều nhất ở các tỉnh thuộc nam Trung bộ có thể kể đến như Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận,… . Keo giậu sinh trưởng tốt trên đất dễ thoát nước, ít chua, có thể thích ứng với đất mặn vừa ven biển. Keo dậu chịu khô hạn rất tốt nhưng không chịu úng đặc biệt là khi còn non.
 |
Công dụng của cây keo dậu/giậu
Trong dân gian đã từng sử dụng liều 50g hạt keo giậu/ ngày cho trẻ nhỏ ăn để trị giun đũa và không nhận thấy có hiện tượng ngộ độc.
Khi dùng hạt Keo giậu trị giun nhận thấy có giun đi ra tuy nhiêu khi thực nghiệm trên giun, thì khi thả giun vào nước sắc từ hạt Keo giậy thì không nhận thấy có tác dụng gì.
Chất độc mimosine trong cây Keo giậu có khả năng ức chế quá trình sản sinh của tế bào ung thư phổi, ung thư gan, ung thu niêm mạc miệng; ức chế hiện tượng di căn của các tế bào ác tính, đồng thời tăng độ nhạy cảm của tế bào ác tính với các phương pháp điều trị ung thư.
Cây có chứa độc tố không nên dùng liều cao hoặc sử dụng dài ngày. Chiết xuất từ hạt của cây Keo giậu có thể làm giảm hoạt động của cơ, ức chế hoạt động của hệ thần kinh trung ương và làm chậm tốc độ hô hấp.
 |
Bài thuốc chữa bệnh từ cây keo dậu
Trị giun: Hạt tươi ăn hoặc dùng hạt khô rang lên cho nở, tán bột uống, hoặc thêm đường làm thành bánh. Ngày dùng 10-15g (trẻ em) hoặc 25-50g (người lớn) uống vào sáng sớm lúc đói, liền trong 3-5 buổi sáng. Không cần dùng thuốc tẩy. Có thể phối hợp với các loại hạt khác như Sử quân tử thì hiệu quả càng cao.
Hỗ trợ điều trị yếu sinh lý và tiểu đường: Hạt keo dậu già 50g. Rang với lửa nhẹ cho khô rồi nấu lấy nước uống, ngày dùng 2 lần. Duy trì sử dụng liên tục trong vòng 3 ngày rồi ngưng từ 2 – 3 ngày rồi sử dụng lại.
Trị chứng vàng da và thiếu máu: Củ mài (hoài sơn), sâm bố chính và bạch biển đậu (đậu ván trắng) mỗi vị 12g, ô tặc cốt (mai mực), hạt keo dậu, ý dĩ và mẫu lệ (vỏ hàu) mỗi vị 6g. Đem các vị trên rửa sạch rồi sắc lấy nước uống, mỗi ngày dùng 1 thang.
 |
Lưu ý khi sử dụng keo dậu
Trong cây keo dậu có độc tố nhẹ, vì vậy để an toàn, chỉ nên ăn bình linh với lượng vừa phải: khoảng 5% khẩu phần ăn hàng ngày.
Sử dụng nhiều hạt keo dậu có thể gây tác dụng phụ như rụng tóc, chán ăn,...
Một số tài liệu có ghi chép chất độc có trong cây keo dậu mimosine có thể gây sảy thai, bướu cổ, chán ăn, giảm khả năng sinh sản, đục thủy tinh thể.
Để đảm bảo an toàn khi sử dụng và đạt hiệu quả tốt nhất của keo dậu, cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc, uống theo sự chỉ dẫn, kê đơn, không nên tự ý sử dụng.
